116   «إِنَّ اللّه‏َ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللّه‏ِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعِيداً»
ترجمه :
116. محققاً خدا نمى‏ آمرزد اينكه كسى شرك به او آورد و اما غير مشرك را مى‏ آمرزد هر كه را بخواهد و كسى كه شرك به خدا آورد گمراه مى‏ شود به گمراهى بسيار دور.
تفسير :
[عدم قابليت مغفرت مشرك و در حكم مشرك]
اين آيه شريفه ارجى آيات قرآنى است ، يعنى بيشتر اميدوارى دارد. زيرا جمله «إِنَّ اللّه‏َ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ» مسلّماً در موردى است كه مشرك تائب نشود و با حال شرك از دنيا برود، زيرا اگر تائب شد و دست از شرك برداشت مسلّماً مورد مغفرت الهى است. پس جمله «وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ» ؛ غير مشرك هر كه باشد و هر چه باشد مورد مغفرت هست ، ولو بى ‏توبه از دنيا برود. غاية الامر كسانى كه در حكم مشرك هستند از ارباب ضلالت و مخالفين ائمه اطهارحكم مشرك را دارند در عدم قابليت مغفرت؛
«و من جحدكم كافر، و من حاربكم مشرك، و من ردّ عليكم فهو في أسفل دركٍ من الجحيم»[1].
«لِمَنْ يَشاءُ» ، تعليق بر مشيت براى اين است كه اگر مغفرت او موافق حكمت و مصلحت و حسن است البته مى ‏آمرزد و اگر بر خلاف حسن است و قابل تفضل نيست نمى ‏آمرزد . و مكرر گفته ‏ايم و به ادله قطعيه ثابت و محقق است كه مؤن اگر با ايمان از دنيا برود مورد مغفرت و تفضل و شفاعت خواهد بود و عمده خطر معاصى اين است كه باعث سلب ايمان شود حين الموت.
«وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللّه‏ِ» ، چه شرك در ذات باشد مثل ابن كمونه[2] ، يا شرك در صفات مثل اشاعره ، يا شرك در افعال مثل مفوّضه ، يا شرك در عبادت مثل عبده اصنام ، «فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعِيداً»، زيرا مشرك از قدم اول كه توحيد باشد، از جاده مستقيم منحرف شده تا قدم آخر و هر چه برود دورتر گردد.
---------------------------------------------------
[1] .  هر كس شما را انكار كند ، كافر است و كسى كه به جنگ با شما برخيزد ، مشرك است و هركس شما را رد كند ، در پايين‏ ترين نقطه جهنم خواهد بود. زيارت جامعه ، و عيون اخبار الرضا عليه ‏السلام : ج2 ، ص307 .
[2] .  مختصرى از شرح حال وى در همين تفسير ، ج2 ، ص243 گذشت .

نوشتن دیدگاه