57   « وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنّاتٍ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً لَهُمْ فِيها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ نُدْخِلُهُمْ ظِلاًّ ظَلِيلاً»
ترجمه :
57. و كسانى كه ايمان آوردند و اعمال صالحه به جا آوردند زود باشد آن‏ها را داخل كنيم در باغستان‏هايى كه نهرها در زير درختان آن‏ها جارى است و هميشه در آن‏ها ابد الاباد زيست كنند و همسرهايى كه پاك و پاكيزه و زيبا باشند به آن‏ها عطا كنيم و در سايه دامنه دارى آن‏ها را وارد كنيم .
تفسير :
مراد از «وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ» اين نيست كه مرتبه اعلاى ايمان را داشته باشند ، يا آنكه جميع اعمال صالحه را به جا بياورند ، يا آنكه جميع اعمال آن‏ها صالحه باشد ، بلكه همين كه صدق « مؤن » بكند ولو مرتبه ادنا باشد و واجبات الهى را عمل كند و محرمات را ترك كند يا موفق به توبه شود ، مشمول اين آيه هست كه تقريباً مرادف با تقوا باشد كه در آيات ديگر بيان شده ، و الاّ به معنى اولى خاص به معصومين است. «سَنُدْخِلُهُمْ جَنّاتٍ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ» « دخول » با « ادخال » فرق دارد. دخول از روى استحقاق است ، مثل «سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِينَ»[1]. و ادخال از روى تفضل است ، مثل همين آيه چنانچه مكرر گفته شده كه جميع فيوضات اخروى و نعم دنيوى تفضل است ؛ كسى استحقاق ندارد و طلبى از خدا ندارد و نيز ادخال با « اصلى » فرق دارد ، اصلى از روى اهانت است به معنى القا و انداختن، ادخال اعم است.
«جَنّاتٍ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ» مكرراً تفسيرش بيان شده. «خالِدِينَ فِيها أَبَداً» « ابداً » تأكيد در « خلود » است . «لَهُمْ فِيها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ» اشاره به حور العين است كه از جميع انجاس و ادناس ، مثل حيض و نفاس و كثافات و پليدى‏ها و نجاسات ظاهريه و احداث باطنيه و اعمال سيئه و اخلاق رذيله و مخالفت شوهرها و اعراض و نشوز و هر چه كه مورث تنفر و اشمئزاز آن‏ها گردد پاك و پاكيزه هستند، و ممكن است مراد مؤنات صالحات باشند كه آن‏ها هم در بهشت همين نحو هستند، و ممكن است اعم باشد ، بلكه بعيد نيست.
«وَ نُدْخِلُهُمْ ظِلاًّ ظَلِيلاً» ، شايد اشاره به سايه عرش عظمت پروردگار باشد كه جنات تحت عرش الهى است. و « ظليل » به معنى سايه كش‏دار و دامنه‏دار است و هيچ سايه‏اى به قدر سايه عرش سعه ندارد، و ممكن است كنايه از سعه رحمت الهى باشد.
--------------------------------------------------------
[1] .  زود باشد داخل شوند جهنم را با خفت و خوارى . سوره غافر : آيه 60.

نوشتن دیدگاه