194   «رَبَّنا وَآتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِكَ وَلا تُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ»
ترجمه:
194. پروردگار ما! و به ما مرحمت فرما آنچه را كه وعده فرموده‏اى به ما به توسط انبياى خود و ما را فرداى قيامت مفتضح و رسوا مفرما، محققا تو خلف وعده نمى‏فرمايى.
مسئله مشكله:
و آن اين است كه بعد از علم به اينكه خلف وعده قبيح است و محال است از خدا صادر شود، پس چه معنى دارد طلب كردن از خدا به اينكه به وعده‏هايى كه داده‏اى عمل فرما؟ البته عمل مى‏كند و تخلف نمى‏فرمايد و جاى سؤل نيست.
[جواب:]
و در جواب اين اشكال مفسرين چهار وجه گفته‏اند. هر يك جوابى داده‏اندكه اين وجوه به نظر تمام نيست، لذا ما از نقل آن‏ها خوددارى مى‏كنيم، چون كلمات آن‏ها از روى مدرك صحيح نيست و اجتهادات ظنيه و استحسانات است و در حقيقت جواب مى‏پردازيم، و آن اين است كه وعده‏هاى الهى به اهل ايمان از مثوبات اخروى و نعم دنيوى فقط شرطش ايمان و تقوا و عمل صالح نيست، بلكه شرط ديگرى هم دارد كه جز خدا و رسول و اوصياى او نمى‏دانند
و آن موافات است؛ يعنى بقاى ايمان تا آخرين نفس و احدى نمى‏داند كه عاقبت امرش به كجا مى‏كشد. چه بسا اشخاص بسيار خوب كه مورد تعجب ديگران مى‏شوند، آخر عمر بى‏ايمان از دنيا مى‏روند؛ مثل زبير و امثال او، و اين سؤل و دعا براى حفظ ايمان كه تا آخرين نفس باشد تا مشمول وعده‏هاى تو بشويم، لذا عرض مى‏كنند: «رَبَّنا وَ آتِنا ما وَ عَدْتَنا عَلى رُسُلِكَ» ، تعبير به جمع براى اين است كه مقاله انبيا و رسل تماما يكى است كه سعادت منوط به ايمان و اطاعت است، و شقاوت مربوط به كفر و مخالفت است.
«وَ لا تُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ» معناى خزى گذشت، و قيد «يَوْمَ القِيامَةِ» براى هر دو جمله است؛ ايتاء ما وعد و عدم الخزى. «إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ»؛ زيرا قبيح است و از تو محال است.

نوشتن دیدگاه