136   «أُولئِكَ جَزاؤهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَجَنّاتٌ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَنِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِينَ»
136. اين‏ها جزاى آن‏ها آمرزش است از پروردگارشان و بهشت‏هايى كه از زير آن‏ها نهرهايى جارى است و نيكوست اجر عمل كنندگان.
تفسير:
[در بيان مغفرت از جهت توبه و از جهت ترك اصرار]
«أُولئِكَ»، مفسرين گفتند مراد متقين هستند كه داراى اوصاف مذكوره هستند، لكن اين خلاف ظاهر است از دو جهت: يكى آنكه متقين را قبلاً فرموده كه بهشت براى آن‏ها مهيّا شده، در آيه سابقه «أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ» و ديگر آنكه جزاى مغفرت راجع به مذنب است كه موفق به توبه و استغفار شده باشد، بنابراين مراد از «أُولئِكَ»، «وَ الَّذِينَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً...» الآية است.
إن قلت: وجوب توبه و استغفار عقلى است و امر به آن ارشادى است، مترتب نمى‏شود بر او جز رفع عذاب ، و مغفرت و اعمالِ مولويت در او نشده كه ثواب و اجر بر او مترتب شود.
قلت: در آيه شريفه قبل دو امر بيان فرموده: يكى «فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ» و ديگر «وَ لَمْ يُصِرُّوا عَلى ما فَعَلُوا»، و در اين آيه هم دو چيز و دو اجر بيان فرموده: يكى «جَزاؤهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ»، اين راجع به توبه و استغفار است كه خداوند مى‏آمرزد و ديگر «جَنّاتٌ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ»، اين جمله راجع به ترك معصيت است و ترك اصرار، و ترك معصيت از جهت انتهاى [= دست كشيدن] از مناهىِ الهى افضل اعمال و عبادات است به نص فرمايش حضرت رسالت  صلى‏الله‏عليه‏و‏آله در خطبه شعبانيه : «أفضل الأعمال في هذا الشهر الورع عن محارم اللّه‏»[1].
و مراد از «تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ» و از «خالِدِينَ فِيها» قبلاً تذكر داده شده. «وَ نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِينَ» ، البته بالاتر از نعمت بهشت و خلود در آن نعمتى نيست، اللهمّ ارزقنا بمحمد و آله ، صَلِّ على محمد و آله.
-------------------------------------------
[1] .  با ارزش‏ترين كارها در ماه رمضان دورى از گناهان است. امالى صدوق: ص155، ضمن ح149؛ فضائل الأشهر الثلاثة: ص77، ح61 و بحار الأنوار: ج93، ص358، ضمن ح25.

نوشتن دیدگاه