59   «إِنَّ مَثَلَ عِيسى عِنْدَ اللّه‏ِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»
ترجمه:
59. محققا مَثَلِ عيسى در دستگاه قدرت خداوند مِثْلِ مَثَلِ آدم است كه از خاك خلق فرمود، پس از آن امر تكوينى كرد كه موجود شو پس موجود شد.
تفسير:
[در اطلاقات مثل]
«إِنَّ مَثَلَ عِيسى» «مثل» در قرآن مجيد بر معانى [مختلف] اطلاق شده:
1. به معنى صفت؛ مثل قوله تعالى «إِنَّما مَثَلُ الْحَيوةِ الدُّنْيا»[1] و قوله تعالى «مَثَلُهُمْ فِى التَّوْراةِ»[2] و قوله تعالى «مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِى وُعِدَ الْمُتَّقُونَ»[3] الى غير ذلك.
2. به معنى ذات الشيء، مثل قوله تعالى «لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىْ‏ءٌ»[4] ؛ يعنى «كذاته شى‏ء».
3. به معنى تشبيه بين دو چيز در جهتى از جهات، مثل قوله تعالى «كَمَثَلِ الَّذِى اسْتَوْقَدَ ناراً»[5]، و در اين آيه ممكن است به معنى اول باشد؛ يعنى صفت عيسى مثل صفت آدم است، و ممكن است به معنى سوم باشد؛ يعنى عيسى  عليه‏السلام شبيه به آدم  عليه‏السلام است.
«عِنْدَ اللّه‏ِ» ؛ يعنى در دستگاه خلقت و تكوين و قدرت ، يعنى همين نحوى كه خدا قدرت دارد آدم را بدون پدر و مادر خلق و ايجاد فرمايد قدرت دارد عيسى را بدون پدر خلق كند.
«كَمَثَلِ آدَمَ»، بعضى توهّم كردند كه «كاف» در «كَمَثَلِ» زايد است، چنانچه اين توهّم را در «لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىْ‏ءٌ» هم كرده‏اند و نظاير اين‏ها، لكن اين توهّم فاسد است و حرف زايد در قرآن نيست و معنى اين است كه صفت عيسى در امر خلقت مثل صفت آدم است، يا قدرت حق در خلقت عيسى مثل قدرت اوست در خلقت آدم، و اين جمله براى رفع توهم نصاراست كه چگونه مى‏شود عيسى پدر نداشته باشد، پس پدرش خداست. و همين تعجب را يهود در حق آدم نمودند و آدم را پسر خدا دانستند، چنانچه در تورات آن‏هاست و از اين جهت گفتند: «نَحْنُ أَبْناءُ اللّه‏ِ وَ أَحِبّاؤهُ»[6].
«خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ» ؛ يعنى ماده اصلى آدم از خاك بوده، ولو مركب از عناصر زيادى است، چنانچه ماده اصلى جن از آتش است.
«ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ» ، امر «كُنْ» امر تكوينى است؛ يعنى ايجاد به اين معنى كه همين كه مشيت تعلق گرفت به ايجاد ، «فَيَكُونُ» موجود مى‏شود، و به عبارت ديگر فعل به معنى اسم مصدرى اثر فعل به معنى مصدرى است، چنانچه قبلاً تذكر داديم كه افعال الهى احتياج به مقدمات ندارد، همين كه مصلحت در ايجاد شى‏ء باشد ايجاد مى‏فرمايد و به ايجاد او موجود مى‏شود و همين است معنى آيه شريفه «إِذا قَضى أَمْراً فَإِنَّما يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»[7].
---------------------------------------------
[1] .  اين است و جز اين نيست مَثَل زندگانى دنيا مثل آب باران است. سوره يونس: آيه 23.
[2] .  اين صفت ايشان است در تورات. سوره فتح: آيه 29.
[3] .  مَثَل بهشتى كه وعده داده شده به اهل تقوا. سوره رعد: آيه 35.
[4] .  چيزى مانند او نيست. سوره شورى: آيه 11.
[5] .  اينان همانند كسى هستند كه آتش مى‏افروزد. سوره بقره: آيه 17.
[6] .  ما پسران خدا هستيم و دوستان او. سوره مائده: آيه 18.
[7] .  زمانى كه قضاى الهيه اقضا فرمود چيزى موجود گردد، به مجرد اراده او موجود مى‏گردد. سوره آل عمران: آيه 47.

نوشتن دیدگاه