19   «إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللّه‏ِ الاْءِسْلامُ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ إِلاّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ وَمَنْ يَكْفُرْ بِآياتِ اللّه‏ِ فَإِنَّ اللّه‏َ سَرِيعُ الْحِسابِ»
ترجمه:
19. محقق است كه دين مرضى نزد خداوند اسلام است و اختلاف اهل كتاب در اينكه يهوديت يا نصرانيت است بعد از اينكه علم پيدا كردند به حقانيت اسلام، نيست مگر از روى حسد و عناد كه در ميان آن‏هاست، پس هر كس كافر شود به آيات و حجج الهيه البته خداوند به زودى به حساب آن مى‏رسد.
تفسير:
«إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللّه‏ِ الاْءِسْلامُ» ، ممكن است، بلكه ظاهر اين است كه مراد از اسلام شريعت مقدسه محمديه  صلى‏الله‏عليه‏و‏آله باشد، چنانچه در آيه شريفه مى‏فرمايد: «وَ رَضِيتُ لَكُمُ الاْءِسْلامَ دِيناً»[1].
[در معانى اسلام]
و ممكن است مراد اسلام به معنى جامعى [ باشد ] كه تمام انبيا بر آن مبعوث شدند از اصول عقايد و اخلاق و فروع مثل نماز و زكات و روزه و نحو اين‏ها كه قابل نسخ نيست، چنانچه قبلاً در وصيت حضرت ابراهيم و يعقوب متعرّض شديم.
[تعريف اسلام از زبان اميرالمؤمنين  عليه‏السلام]
و ممكن است مراد تسليم نسبت به اوامر الهى باشد و اخبار هم مختلف است. از اميرالمؤنين  عليه‏السلام مروى است فرمود:
«لأنسِبنّ الإسلام نِسبةً لم ينسِبها أحد قبلي: الإسلام هو التسليم، والتسليم هو اليقين، واليقين هو التصديق، والتصديق هو الإقرار، والإقرار هو الأداء، والأداء هو العمل. المؤن أخذ دينه عن ربّه ولم يأخذه عن رأيه. إنّ المؤن يعرف إيمانه في عمله، وإنّ الكافر يعرف كفره بإنكاره، يا أيـّها الناس، دينَكم دينَكم، فإنّ السيّئة فيه خير من الحسنة في غيره، إنّ السيّئة فيه تُغفَر، وإنّ الحسنة في غيره لا تُقبَل»[2]. و از حضرت باقر  عليه‏السلام فرمود در تفسير اين جمله: «يعني الدين فيه الإمام»[3].
و نيز از آن حضرت است فرمود: «التسليم لعليّ بن أبي طالب بالولاية»[4]. ولكن مستفاد از ظاهر آيه و مجموع اخبار و ظاهر آيه شريفه «وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الاْءِسْلامِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ»[5]، مراد شريعت محمديه طبق مذهب حقه اثنى عشريّه [ است ] كه عبارت اخرى از ايمان باشد.
بلى، در قرآن مجيد به معانىِ ديگرى در موارد ديگرى اطلاق شده چنانچه در وصاياى حضرت ابراهيم  عليه‏السلام و يعقوب  عليه‏السلام اولاد خود را و در موضوع حضرت ابراهيم گذشت[6]، و در آيه شريفه «قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنّا قُلْ لَمْ تُؤمِنُوا وَ لكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمّا يَدْخُلِ الاْءِيمانُ فِى قُلُوبِكُمْ»[7] و غير اين‏ها.
[منشأ اختلاف اهل كتاب پيرامون اسلام چيست؟]
«وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ» ، اختلاف در حقانيت اسلام اگر از روى جهل و عدم معرفت باشد ممكن است به ادلّه و براهين و معجزه رفع گردد، امّا اگر از روى عناد و حسد و عصبيت باشد قابل رفع نيست ، حتى اگر مثل آفتاب بر آن‏ها روشن شود و اين اهل كتاب [به] ويژه يهود از صدر اسلام إلى زماننا هذا مى‏توان گفت صد نود آن‏ها حقانيت اسلام را درك كردند، ولى صد ده آن‏ها ايمان نياوردند و اين نيست مگر عناد، حسد، عصبيّت، لذا مى‏فرمايد:
«إِلاّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ» ، بلكه اختلاف بين خود يهود و نصارا هم از روى عناد و عصبيت و حسد است، و الاّ چگونه مى‏شود با آن معجزات از زنده كردن مردگان و بينايى كوران و تكلّم در گهواره و امثال اين‏ها، مع ذلك آن نسبت‏هاى ناروا را به ساحت قدس مريم  عليهاالسلام دهند.
«وَ مَنْ يَكْفُرْ بِآياتِ اللّه‏ِ فَإِنَّ اللّه‏َ سَرِيعُ الْحِسابِ»، گذشت كه آيات، اطلاق بر انبيا و اوصيا مى‏شود و بر آيات قرآنى و بر جميع معجزات صادره از انبيا و حجج و كفر به هر يك آن‏ها كفر به خداست و مورث خلود در آتش مى‏شود و خداوند زود به حساب آن‏ها رسيدگى مى‏كند ؛ يعنى جزاى عمل آن‏ها را به
اسرع وقت به آن‏ها مى‏چشاند و عناد و ظلم و تعدّيات و اذيت‏ها كه نسبت به
پيغمبر  صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و مسلمين كرده‏اند و مى‏كنند هم در دنيا به نكبتش و هم در آخرت
دچار مى‏شوند.
------------------------------------------------------
[1] .  و راضى شدم براى شما دين اسلام را. سوره مائده: آيه 3.
[2] .  تعريفى از اسلام ارائه مى‏كنم كه هيچ كسى قبل از من اين گونه تعريف نكرده است. اسلام يعنى تسليم شدن و تسليم به معنى يقين است و منظور از يقين، تصديق كردن است كه به معنى اعتراف كردن مى‏باشد، منظور از اعتراف، به جا آوردن است ؛ يعنى عمل كردن به دستورات اسلام. مؤمن دينش را از خدايش مى‏گيرد، نه از عقل و نظر خود. ايمان مؤمن در عملش و كفر كافر با انكار كردنش شناخته مى‏شود . اى مردم! مراقب دين خود باشيد، به راستى كه انجام كار بد همراه با ديندارى بهتر از انجام كار خوب همراه با بى‏دينى است ؛ زيرا كار بدِ فردِ ديندار بخشيده مى‏شود، ولى كارِ خوبِ فردِ بى‏دين پذيرفته نمى‏شود. تفسير قمى: ج1، ص108 و تفسير البرهان: ج2، ص16، ح5.
[3] .  منظور از دين در اين آيه، امام است در نسخه‏اى ديگر: ايمان است. تفسير عياشى: ج1، ص189، ح21 و تفسير البرهان: ج2، ص16، ح2.
[4] .  تسليم ولايت على بن ابيطالب  عليه‏السلام شدن مى‏باشد. مناقب آل أبى طالب: ج3، ص114، و تفسير البرهان: ج2، ص16، ح3.
[5] .  و كسى كه طلب كند و اختيار كند دينى غير دين اسلام، پس از او پذيرفته نخواهد شد. سوره آل عمران: آيه 85.
[6] .  ر. ك: همين تفسير، ج3 ، ص125 .
[7] .  گفتند اعراب كه ما ايمان آورديم . بفرما ايمان نياورده‏ايد ، ولكن بگوييد اسلام آورده‏ايم و هنوز ايمان در قلوب شما داخل نشده است . سوره حجرات: آيه 14.

نوشتن دیدگاه