آیه 89 : ( وَلَمّا جاءَهُمْ كِتابٌ مِنْ عِنْدِ اللهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُمْ وَكانُوا مِنْ قَبْلُ يَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُوا فَلَمّا جاءَهُمْ ما عَرَفُوا كَفَرُوا بِهِ فَلَعْنَةُ اللهِ عَلَى الْكافِرِينَ )
ترجمه:
89 . و چون اين يهود را كتابى از جانب خدا آمد كه تصديق مى نمود آنچه را با آنان بود و حال آنكه پيش از اين بر كفار طلب فتح مى نمودند «به آمدن اين پيغمبر(صلى الله عليه و آله)» پس وقتى كه ايشان را آمد آن چيزى كه مى شناختند، به آن كافر شدند; پس لعنت خدا بر كافران باد.
تفسير :
(وَلَمّا جاءَهُمْ كِتابٌ مِنْ عِنْدِ اللهِ) مراد از كتابْ قرآنِ مجيد است.
و (مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُمْ) صفت كتاب است.
و مراد از (لِما مَعَهُمْ) تورات و ساير كتب منسوب به وحى است كه در دست يهود مى باشد و در اينجا اشكالى پيش آيد و آن اين است كه در بسيارى از آيات قرآن تصريح شده كه اينان كتب الهى را تحريف نموده و قبلاً متذكر شديم كه تورات فعلى كه در دست يهود است، سه مرتبه تواتر آن قطع شده و منتهى به يك نفر مى شود علاوه بر اينكه مطالب خلاف واقع و نسبت هاى ناروا كه به خدا و انبياى او مى دهند، دليل قطعى بر تحريف آن است و با اين وصف، چگونه قرآن و پيغمبر اسلام(صلى الله عليه و آله) مصدّق اين كتب است، چنانچه در اين آيه و آياتى ديگر قرآن و پيغمبر به اين وصف ستوده شده [است]؟
و جواب از اين اشكال اين است كه كلمه (لِما مَعَهُمْ) دلالت ندارد بر اينكه قرآن مصدق هر چه با آن هاست باشد; زيرا نفرموده است: «مصدقاً لجميع ما معهم» يا «لكل ما معهم» تا دلالت بر عموم كند، بلكه دلالت دارد بر اينكه فى الجمله مطالب حقه در كتب آن ها هست، چنانچه صفت تحريف كه به كتب آن ها نسبت داده شده هم دلالت ندارد بر اينكه تمام تورات و كتب وحى آنان محرف است، بلكه دلالت دارد بر اينكه دست تحريف در آن ها تصرف نموده و آن ها را از اعتبار ساقط نموده است; بنابراين آنچه از خارج مانند قرآن و كلام نبى(صلى الله عليه و آله) و ائمه طاهرين(عليهم السلام)مورد تصديق قرار گيرد، معتبر و صحت صدور آن از مقام وحى مسلّم است و آنچه از اين طريق يا از طريق براهين عقليّه ـ مانند قول به تجسم و نسبت هاى ناروا به ساحت قدس انبيا و حلّيت شراب و نحو اين ها ـ كذب آن ثابت شود، مربوط به وحى نبوده و افتراى محض و ساخته و پرداخته دست محرفين است و آنچه دليلى بر صدق يا كذبش نباشد، چون دست تحريف فى الجمله در اين كتب تصرف كرده و تواتر آن قطع شده و دليلى بر اعتبار آن نداريم، قابل اعتماد نيست.
و ظاهرترين مصاديق مطالب اين كُتب كه قرآن تصديق نموده، اخبارى است [كه] از بعثت پيغمبر اسلام و صفات و سيره و رفتار او داده اند، حتى علّت اقامت يهود در مدينه و اطراف آن از سال هاى قبل از بعثت براى درك حضور او بوده و به مشركين خبر بعثت او را مى دادند و خود انتظار ظهور او را داشتند، و چون اين اخبار با واقع مطابق شده همين دليل بر صدق آن هاست و لذا قرآن مصدق آن هاست.
(وَكانُوا مِنْ قَبْلُ يَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُوا) «استفتاح» به معنى انتصار و طلب فتح است، و مراد از (الَّذِينَ كَفَرُوا) مشركين عربند و انتصار يهود بر كفار عرب، يا در هنگام خصومت و تناول اموال و شكنجه[اى] بوده كه از كفار به آن ها مى رسيده كه مى گفتند: «أمّا لو بُعِثَ محمدٌ(صلى الله عليه و آله) لنُخرِجنّكم من ديارنا و اموالنا»(1)، چنانچه مفاد خبرى است كه از تفسير عياشى و كافى از حضرت صادق(عليه السلام) نقل شده[است]. و يا مراد استنصارى است كه در موقع محاربه با اعراب به اسم پيغمبر(صلى الله عليه و آله)مى نمودند و مى گفتند: «اللهمّ إنّا نستنصِرُك بحقّ النبيّ الاُمّيّ إلاّ نصرتنا عليهم»(2) چنانچه از در المنثور از ابن عباس روايت شده است.
(فَلَمّا جاءَهُمْ ما عَرَفُوا كَفَرُوا بِهِ) پس هنگامى كه پيغمبر اكرم(صلى الله عليه و آله) مبعوث شد و يهود او را شناختند، هم از جهت مطابق بودن نعوت و صفات او به آنچه در كتب خود يافته بودند و هم از جهت مشاهده معجزات باهرات كه از آن حضرت ظاهر شد، به او كافر شده و ايمان نياوردند.
چرا يهود به نبوّت پيامبر (صلى الله عليه و آله) كافر شدند ؟
و علّت كفر آنان ممكن است سه چيز باشد:
يكى آنكه توهم مى نمودند آن نبى موعود از بنى اسرائيل است، چنانچه هم اكنون مى گويند آن نبى موعود از بنى اسرائيل است و هنوز مبعوث نشده و وقتى ديدند پيغمبر اكرم(صلى الله عليه و آله) از اولاد اسماعيل(عليه السلام) است، حسد و عناد و عصبيت آنان مانع از ايمان شد.
دوم اينكه ديدند پيغمبر اكرم(صلى الله عليه و آله) با رياست و جاه طلبى و توغّل [=  فرورفتن] در ماده و مال و زخارف[= زينت هاى] دنيوى كه روش ديرينه يهود بوده مخالف است، از اين جهت زير بار نبوت او نرفتند.
سوم اينكه توهم مى نمودند پس از بعثت آن نبى موعود، مشركين عرب كه دشمن سرسخت يهود بودند به او ايمان نمى آورند و اينان بر آن ها چيره شده و انتقام خواهند كشيد و وقتى ديدند كفار مدينه در ايمان به آن حضرت سبقت گرفتند، به واسطه دشمنى با آن ها كافر شده و ايمان به آن حضرت نياوردند، اگر چه مى توان گفت عمده علّت كفر آنان همان حبّ حيات دنيوى و مال و منال و زخارف آن بوده، چنانچه از آيات بعد استفاده مى شود و علل ديگر بهانه[اى] بيش نبوده، مثل اينكه مى گفتند چون جبرئيل بر اين پيغمبر نازل مى شود ما به او ايمان نمى آوريم.
(فَلَعْنَةُ اللهِ عَلَى الْكافِرِينَ) تفسير اين قسمت قبلاً گذشت.(3)
_____________________________________________
[1] .   امّا اگر محمّد مبعوث (= فرستاده) شود، حتماً شما را از سرزمين و اموال خود بيرون مى كنيم. تفسير عياشى: ج1، ص 69، ح69 ; كافى: ج8، ص309، ح481; تفسير البرهان: ج1، ص 278، ح2 و نور الثقلين: ج1، ص127، ح279.
[2] .  خداوندا! ما از تو به حق آن پيامبر امى، طلب يارى مى كنيم كه ما را بر آن ها يارى وكمك كنى. الدر المنثور: ج1، ص170.
[3] .  ر. ك: همين جلد، ذيل تفسير آيه 88.

نوشتن دیدگاه