مقاله ها

 مکتب پربار جعفری و محضر گهربار امام صادق اسلام ‏شناسانی بزرگ به جامعه اسلامی هدیه کرد دانشمندانی که هر یک خود مرجعی مهم در مسائل علمی و مذهبی به شمار می‏آیند دستاوردهای این دانشگاه فعال علمی دینی گسترده‏ تر از آن است که بتوان به تمام آن اشاره کرد اما از باب نمونه تنی چند از این بزرگان را معرفی می‏کنیم.
ابان بن تغلب بن رباح بکری کوفی
از آل بکر بن وائل و اهل کوفه است او که درک محضر حضرت زین العابدین، حضرت باقر و حضرت صادق علیهم السلام را نمود، ثقه‏ای جلیل القدر، فقیه، قاری، لغوی و مقدم در هر فنی بوده است. از تالیفات او کتابهای غریب القرآن، فضائل و احوال صفین است.امام ششم به ایشان بسیار علاقمند بود، هرگاه به خدمت امام می‏رسید حضرت امر می‏فرمود که برای ابان وساده‏ ای می‏ افکندند و با وی مصافحه و معانقه و احوال پرسی می‏کرد و او را بسیار احترام می‏نمود.
ابو بصیر
لیث بن بختری مرادی کوفی، مکنی به ابو بصیر و ابو محمد، از شمار نیکان و پاکانی است که حضرت جعفر بن محمد ایشان را به بهشت بشارت داده‏اند. از امام صادق روایت شده که فرمودند: کسی مانند زراره و ابو بصیر و محمد بن مسلم و برید بن معاویه عجلی، نام ما و احادیث پدرم را زنده نکرد و اگر این جماعت نبودند، احدی استنباط این امر را نمی‏کرد.
ابو حمزه ثمالی
نامش ثابت و اسم پدرش دینار و کنیه‏ اش ابو صفیه است. وی از ثقات سلسله امامیه و از مشایخ اهل کوفه است، که روایات او نزد علماء معتمد و موثق و مورد قبول است. او دارای کتابی در تفسیر قرآن است. و رساله حقوق امام سجاد و دعای سحر از او نقل شده است.
جابر بن حیان
کنیه‏اش ابو عبد الله و یا ابو موسی معروف به صوفی، شیمی‏دان بزرگ اسلامی است که در اصل خراسانی است لیکن محل تولدش تحقیقا معلوم نشده است. حیان پدر او خراسانی بوده و در طوس داروخانه داشته و مورد اعتماد همگان بود. حیان در خراسان کشته شد و پسرش جابر که بسیار جوان بود با سپاهیان شیعه از خراسان به کوفه آمد و از آنجا به مدینه طیبه به خدمت حضرت باقر شرفیاب شد و بعدها در ردیف شاگردان امام صادق قرار گرفت و به قدری به حضرت نزدیک شد که پیوسته مورد لطف و محبت حضرت صادق بود. تصنیفات او را حدود پانصد جلد گفته ‏اند ولی بیشتر آنها از دست رفته است. کتابهای اسرار الکیمیا و تصحیحات کتب افلاطون و الخواص و صندوق الحکمه از ایشان است. او در کشورهای اروپایی شهرت فراوان دارد. او کسی است که الکل را کشف کرد و آن را زیت الزاج نامید. سر انجام در طوس درگذشت. او در نوشته‏ هایش چنین تصریح کرده که، در همه این علوم شاگرد جعفر بن محمد بوده است و در همه جا از امام به عنوان سیدی جعفر الصادق یاد کرده است.
زرارة بن اعین بن سنسن شیبانی کوفی
نام اصلی‏اش عبد ربه و کنیه‏اش ابو الحسن و ابو علی است. از اصحاب اجماع و از بزرگترین فقهاء و اجلای محدثین و متکلمین امامیه و یکی از برجسته‏ ترین اصحاب امام صادق و امام کاظم بوده است. در او جمیع خصال نیکو، از علم و فضل و فقاهت و دیانت و وثاقت جمع شده بود به علاوه او مردی ادیب، شاعر، متکلم و قاری بوده و در زهد و پارسایی کم‏ نظیر بوده است. مرحوم علامه حلی، شیخ نجاشی، شیخ طوسی ایشان را در حد بالایی توصیف کرده‏اند. محمد بن مسلم بن رباح ثقفی،ابو جعفر طحان. از معروفترین اصحاب امام باقر و امام صادق و از حواریین ایشان بوده است. محمد بن مسلم یکی از چهار نفری است که امام صادق در باره آنها فرمود آنان محبوبترین مردم نزد من هستند چه زنده و چه مرده و نیز فرمود: محمد بن مسلم از حفاظ دین است. او در عبادت مشهور و یکی از عباد زمانه خود بود. در زمان خود اورع و افقه مردم بود. احادیث زیادی را نقل کرده و علمای شیعه به صحت احادیث ایشان اجماع دارند. مدت چهار سال در مدینه اقامت گزید و پیوسته به محضر امام باقر و امام صادق شرفیاب می‏شد. سی‏هزار حدیث از امام باقر و شانزده‏هزار حدیث از امام صادق شنیده بود.
هشام بن حکم
ابو محمد یا ابو الحکم کندی یا شیبانی، بغدادی یا کوفی، از اعاظم ائمه کلام و ازکیای اعلام و از بهترین شاگردان مکتب امام صادق و از خواص اصحاب امام هفتم بوده است. او دانشمندی جامع در علوم عقلی و نقلی، خوش قریحه، حاضر جواب، خوش بیان و عقاید شناسی بزرگ بوده است. تاریخ ولادتش به طور قطع معلوم نیست اما می‏توان حدس زد که در اوایل قرن دوم هجری بوده است. زادگاهش شهر کوفه و محل نشو و نمای او شهر واسط است. امام صادق با انفاس قدسیه‏ اش چنان هشام را برای مباحثه با مخالفین مجهز و آماده نمود که در هیچ مناظره‏ ای از هیچ کس شکست نخورد و همیشه قهرمانی پیروز بود. آوازه شهرت او چنان حوزه‏ های علمی اسلامی را گرفته بود که هرگاه دانشمندان بنام با اینکه او را ندیده بودند در مناظره‏ای از شخصی شکست می‏خوردند حدس می‏زدند که آن شخص هشام بن حکم است. علمای رجال کتابها و تالیفات زیادی را به ایشان نسبت می‏دهند که همه حکایت از سعه دانش و اطلاعات وسیع او در زمینه ‏های مختلف می‏کند. از کتابهای او پیداست که در زمینه‏ های فقه، اصول، احادیث، توحید اصول دین، امامت و همچنین رد بر زنادقه، مادیون، دوگانه‏ پرستان و معتزله، نوشته‏ های زیادی داشته است. بعضی کتابهای او را بالغ بر سی جلد ذکر کرده‏اند.

نوشتن دیدگاه