مسجد گوهرشاد ، اواخر دوره قاجار

مسجد گوهرشاد ، اواخر دوره قاجار
2,104

 آنچه در تصویر می‌بینید مربوط می‌شود به حدود یک قرن پیش؛ اواخر دوره‌ حکومت قاجاریان. عکاس نامعلوم این عکس با دوربین خود، بافت قدیمی اطراف حرم را برای آیندگان نشانه گرفته است.
شاید با خود بگویید اینکه گنبد مسجد گوهرشاد نیست. شباهت کم میان این گنبد و گنبد زیبای فیروزه‌ کنونی حکایت از سرگذشت این گنبد طی سال‌های مختلف دارد.
مسجد گوهرشاد مسجدی کلاسیک به حساب می آید که به سبک مساجد چهار ایوانی ساخته شده است. صحن مسجد تقریبا به شکل مربع بوده و در اطراف آن چهار ایوان بزرگ تاریخی و در فواصل ایوان‌ها هفت شبستان وسیع و شش در ورودی و خروجی قرار دارد.
طول صحن مسجد حدود 56/13 متر و عرض آن 51/18 متر است و مجموعا حدود ۲۸۷۳ مترمربع مساحت دارد. ایوان‌های مجلل و مرتفع در اضلاع مسجد به قرینه‌ یکدیگر ساخته شده‌اند.
گنبد مسجد به بلندای ۴۱ متر بر بالای ایوان مقصوره جای دارد و سطح خارجی آن با آجر لعاب‌دار و یک کتیبه با خط کوفی تزئین شده است. در دو طرف این ایوان، دو مناره هر کدام به ارتفاع ۴۳ متر ساخته شده و کتیبه‌هایی نیز آن را تزئین کرده است. این مناره‌ها از روی زمین شروع می‌شوند و پیوسته به ایوان مقصوره بالا می‌روند و به شکل گلدسته درمی‌آیند.
محیط خارجی گنبد 61/85 متر است و به دلیل مشکلاتی که برای آن به وجود آمد در سال ۱۳۴۱ برچیده شد و دوباره گنبد فعلی با مصالح جدید ساخته و تزئین گردید.
طبیعی است که توجه به محور قبله در مساجد به تأکید بر محراب منجر شده و به این منظور در برخی از مساجد، سقف بالای فضای محراب را بلندتر از سایر بخش‌ها ساخته‌اند یا اینکه بر روی آن گنبدی قرار داده‌اند. در مسجد گوهرشاد، تأکید بر محور قبله با ایوانی بلندتر از ایوان‌های دیگر که در پشت آن گنبدخانه قرار دارد، نمایان شده و بر فراز محراب نیز نیم‌گنبدی قرار دارد که با مقرنس‌های گچی رنگین تزیین شده است.
در ایوان مقصوره صحن گوهرشاد قبله بین ایوان گنبدخانه و تورفتگی نیم‌گنبدی پشت آن فضایی تقریبا پیوسته وجود دارد. گنبدخانه اندکی به عقب کشیده شده و پهنا و تورفتگی جلو محراب با ورودی ایوان یکسان است.
گنبد مسجد گوهرشاد، گنبد دو پوسته گسسته با پوشش بیرونی نار (پیازی) است. پوسته بیرونی و داخلی گنبد امروز حدود ده متر با هم فاصله دارند. فاصله‌ دو پوسته به وسیله دیوارهایی که خشخاشی نامیده می‌شوند پر شده است.
گردنی (گریو) گنبد نسبت به دیگر گنبدهای روزگار تیموری از ارتفاع کمتری برخوردار است. در اینجا دنباله‌ پوسته بیرونی گنبد از پاکار به داخل متمایل شده و بعد سوار خشخاشی و گردنی می‌شود که به آن آوگون می‌گویند.
پوسته بیرونی گنبدهایی مانند مسجد گوهرشاد را آوگونه می‌نامند. پوسته داخلی گنبد به شکل عرقچین ساخته شده و گوشه‌سازی آن با سه کنج‌های کشیده و کاربندی انجام شده است.
گنبد ایوان مقصوره که به واسطه‌ وسعت دهانه در زلزله‌های شدید و با گذشت زمان آسیب دیده و چندین بار مرمت شده بود، در سال 1339 خورشیدی برای مرمت اساسی تخریب شد و ساخت آن مجددا توسط معماران ایرانی و با رعایت همان ویژگی‌های گذشته و حفظ مشخصات اصلی آغاز شد و در سال 1341 خورشیدی خاتمه یافت.
هم‌زمان سنگ‌های ازاره‌ داخل ایوان مقصوره نیز تعویض شد و کف ایوان با سنگ‌های مرمر مفروش گردید و در سال 1345 خورشیدی دور ساقه گنبد با کاشی معرق کتیبه‌ای مزین شد.
پیش از این مرمت‌کاری‌ها، این گنبد در جریان بمباران ارتش روس در سال ۱۳۳۰ هـجری قمری نیز آسیب دیده بود
منبع : سایت آستان قدس رضوی

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام

loading...
اخبار مؤسسه
فروشگاه
درباره مؤسسه
کلام جاودان - اهل بیت علیهم السلام
آرشیو صوت - ادعیه و زیارات عقائد - تشیع

@sibtayn_fa





مطالب ارسالی به واتس اپ
loading...
آخرین
مولودی
ادعیه ماه رمضان
سخنرانی
تصویر

روزشمارتاریخ اسلام

1 رمضان

مرگ مروان بن حکم در اول رمضان سال ۶۵ هـ .ق. مروان در ۸۱ سالگی در شام به...


ادامه ...

4 رمضان

مرگ زیاد بن ابیه عامل معاویه در بصره در چهارم رمضان سال ۵۳ هـ .ق. زیاد در کوفه...


ادامه ...

6 رمضان

تحمیل ولایت عهدی به حضرت امام رضا علیه السلام توسط مأمون عباسی بعد از آنکه مأمون عباسی با...


ادامه ...

10 رمضان

١ ـ وفات حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) همسر گرامی پیامبر(صلی الله علیه و آله و...


ادامه ...

12 رمضان

برقراری عقد اخوت بین مسلمانان توسط رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که...


ادامه ...

13 رمضان

مرگ حجاج بن یوسف ثقفی،‌ حاکم خونخوار بنی امیه در سیزدهم رمضان سال ۹۵ هـ .ق حاکم خونخوار...


ادامه ...

14 رمضان

شهادت مختار بن ابی عبیده ثقفی در چهاردهم رمضان سال ۶۷ هـ .ق مختار بن ابی عبیده ثقفی...


ادامه ...

15 رمضان

١ ـ ولادت با سعادت سبط اکبر، حضرت امام مجتبی(علیه السلام)٢ ـ حرکت حضرت مسلم بن عقیل...


ادامه ...

16 رمضان

ورود محمد بن ابی بکر به مصر در شانزدهم رمضان سال ۳۷ هـ .ق محمد بن ابی بکر...


ادامه ...

17 رمضان

١ ـ معراج پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)٢...


ادامه ...

19 رمضان

ضربت خوردن امیرمؤمنان حضرت امام علی (علیه السلام) در محراب مسجد کوفه در نوزدهم ماه مبارک رمضان سال...


ادامه ...

20 رمضان

فتح مکه توسط سپاهیان اسلام در روز بیستم رمضان سال هشتم هـ .ق سپاهیان اسلام به فرماندهی رسول...


ادامه ...

21 رمضان

١ ـ شهادت مظلومانه امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام٢ ـ بیعت مردم با امام حسن مجتبی علیه...


ادامه ...

23 رمضان

نزول قرآن کریم در شب بیست و سوم رمضان کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن مجید نازل گردید. برخی چنین...


ادامه ...

29 رمضان

وقوع غزوه حنین در بیست و نهم رمضان سال هشتم هـ .ق غزوه حنین به فرماندهی رسول گرامی...


ادامه ...

30 رمضان

درگذشت ناصر بالله عباسی در سی ام رمضان سال ۶۲۲ هـ .ق احمد بن مستضیء ناصر بالله درگذشت....


ادامه ...
0123456789101112131415

انتشارات مؤسسه جهانی سبطين عليهما السلام
  1. دستاوردهای مؤسسه
  2. سخنرانی
  3. مداحی
  4. کلیپ های تولیدی مؤسسه

سلام ، برای ارسال سؤال خود و یا صحبت با کارشناس سایت بر روی نام کارشناس کلیک و یا برای ارسال ایمیل به نشانی زیر کلیک کنید[email protected]

تماس با ما
Close and go back to page