غدیر خم سالها بود که انتظار میکشید تا راز خلقتش را دراین بیابان خشک بیابد، تا آن که کاروان آمد و در کنار او توقف کرد. پیامبر به سخن درآمد و جمعیّتی انبوه به نوشیدن کلامش ایستاد. نسیم کلام پیامبر صلی الله علیه وآله ، منادی وحی الهی و رسول پیام های خدایی، همه جا را از عطر ستایش خدا پر کرد. آن گاه علی علیه السلام را به سوی خود خواند. دست او را بالا برد و بر مردم نشانش داد. در فضایلش سخنها گفت و پیغام خدا را رساند که: بعد از من خدا او را انتخاب کرده است. انگار که خلقت دوباره آغاز شود، روح زنده بودن در تار و پود وجود دمید. وحی خدا بود امامت او حکم الهی بود بیعت با او و همه از مرد و زن بیعت کردند و غدیر خم بر خود می بالید.
«اسلام ولایی»
اسلام کشتی نجات است اگر ولایت ناخدای آن باشد و مسلمانی ریسمان رهایی است اگر به حلقه ولایت متصل باشد. اسلام نسیم حیات است اگر از سمت وادی ولایت پذیری بوزد و مسلمانی زلال زندگی است اگر از سرچشمه ولایت بتراود. اسلام کاملترین دینی است که خالق عالم برای انسان پسندید، اگر از کمال ولایت لبریز شود. اسلام پربارترین نعمت الهی است، اما اگر به گوهر ولایت مزین باشد و سرانجام، اسلام باران رضایت خداست، البته اگر از ابر سرشار از رحمتِ ولایت فرو بارد.
«ولایت، لطف الهی»
در وادی اسلام همیشه زلال حیات بخش ولایت جاری است و خدا هرگز این بوستان سبز را در خشکی و عطش نبودن مولا و سرپرست و رهبر وا نمی نهد. در دیار مسلمانی نسیم خوش بوی ولایت هنوز هم پس از سال های سال از جانب غدیر خم میوزد و دل و جان را زنده میدارد. آن که راه بر این نسیم ببندد و عشق به ولایت را از دل بیرون کند، راه زنده بودن بر خود بسته است. راه جاودانگی عشق را بر خود بسته است. امّا حیات بخشی ولایت همواره جاری است.
«کلید گنج قرآن»
قرآن مجید گنجینه ایست بی همتا در آفرینش، سرشار از گوهرهای گرانقدر و دُر دانه های ارزشمند. امّا کسی باید باشد که دَرِ این گنجینه بگشاید و به هر کس به قدر ظرف و جودش ببخشد. قرآن دریایی است ژرف و بیکران، سرشار از مرواریدهای معرفت. امّا باید غوّاصی باشد تا توان غوص در این ژرفا را داشته باشد و مرواریدها را بیابد و عرضه دارد. پس از پیامبر علیه السلام ، که رحمت خدا بر او باد، علی علیه السلام قرآن ناطق است. کلید در گنجینه قرآن، کلام مبارک اوست. روح بلند علی علیه السلام است که تحمل ژرفای قرآن را دارد و دست فهم بلند اوست که مروارید را از صدف کلام الهی بیرون میکشد.
حقایق را از غیر حق باز میشناسد و راه را از بی راهه باز میشناسد. پس چگونه است اگر بعد از پیامبر علیه السلام علی علیه السلام نباشد؟
«جانشین رسول خدا»
«یا علی اگر بعد از من تو نبودی، معرفتی در میان امت من نمیبود.» قلب مبارک پیامبر صلی الله علیه وآله نگران آینده امت است. باغی که سال های سال برای آن و به امر خدا، خون دل خورد و رنج ها کشید، اینک بدون علی علیه السلام بی باغبان میماند. وای از علف های هرز! وای از هجوم طوفان غفلت! با این که در شروع دعوتش به اسلام، فرموده بودکه علی وصی و جانشین من است، گاهِ رفتن به جنگ تبوک فرموده بود که سزاوار نیست بروم مگر این که تو جانشین من باشی، در غدیر گفت، هنگام رحلت گفت او بارها و بارها به هر بهانه ای از علی علیه السلام نام برد و تقدیرش کرد و جانشین خود خواندش، امّا باز هم نگران بود، و نه بیهوده، که به چشم میدید فردا را که علی، ولی خدا، تنها مانده است. و امروز، روز غدیر خم، روز بیعت دوباره ماست با ذریه خلف علی علیه السلام ، تا قلب مبارک رسول خدا را شاد کنیم.
«بیعت با امام عصر(عج)»
روز عید غدیر، فقط جشن نیست تا به شادی و کف زدن بگذرد. روز چشم دل گشودن است و با همه وجود بیدار شدن. روز بیعت است و حمایت از ولایت. روز مبارک باد گفتن است به یمن ولایت و روز شادباش گفتن به ولی عصر(عج) و بیعت مجدد با او. روز سلام و صلوات است بر پیامبر صلی الله علیه وآله که امتش را رها نکرد. روز سپاسمندی از خداست که در دریای طوفانی و پر غفلت دنیا کشتی نجات ولایت را به سویمان فرستاد. مبارک باد این عید. مبارک باد این بیعت مجدد، مبارک باد ولایت امام عصر(عج).
«آفتاب ولایت»
امروز از غدیر خم آفتابی طلوع کرد که نه بر همه زمین، که بر همه خلقت تا دورترین ذرّات آن تابید. آفتابی که گرمایش حیات آفرینش بود و نورش مایه بیداری جانها. آفتابی که طلوع کرد و هرگز به غروب فرو نخواهد نشست. آفتابی که نورش در عمق جان مینشیند و شور پرواز میدهد. آفتابی که در پرتو نورش تا بهشت میتوان رفت. آفتابی که بهشت هم در انتظارش روز شماری ها کرد.
و امروز ما روز طلوع آن آفتاب را گرامی میداریم. مبارک باد طلوع آفتاب ولایت بر همه آنان که عاشق ولایتند.
«سلام بر صاحب غدیر»
سلام بر غدیر. سلام بر صاحب غدیر. سلام بر تو ای علی، ای تجلی گاه صفات الهی، ای شگفتی آفرینش. دست های مهربان و پر صلابت توست که آسمان را برپا داشته است. خلقت به حضور حجّت است که میگردد. زمین اگر ماندن را تاب آورده است، به امید آمدن فرزند خلف توست. غدیری که به یمن وجود تو جاری شد، هنوز و تا همیشه تاریخ، می جوشد و پیش میرود و به زلالیِ خود تاریکی همه فتنه ها و غفلت ها را از چهره امّت اسلامی میشوید. ولایت تو یا علی ریسمان نجات ماست. ما را دریاب که سینه مان از عشق تو لبریز است و خونمان به دوستی تو در رگها میچرخد، یا علی.
«بارش رحمت الهی»
امروز روز ولایت است، امروز سوسن ها و نسترن های بوستان اسلامی دستهای گرم و مهربان باغبان را با تمام وجود حس میکنند. باغْ امروز باغبانی تازه یافت و نه یک باغبان، که باغبانانی مهربان تا همیشه تاریخ؛ چرا که ریسمان ولایت تا ابد ناگسستنی است. امروز روز ولایت است و ما امروز به سپاس گزاریِ خدا میایستیم و به قدردانی او روزه میگیریم و سجده شکر به جا می آوریم. خداوندا، تو را سپاس بر فرستادن کامل ترین دین و سرشارترین نعمت. تو را سپاس بر بارش رضایت مندی ات بر ما و تو را سپاس بر جاری کردن زلال ولایت در دلهای ما.
«ذکر روز غدیر»
«مهربانا، تو را سپاس که ریسمان نجات ولایت مولا علی و فرزندانش را ـ که درود تو بر آنها باد ـ به سویمان فرستادی. تو را سپاس که به این روز گرامیمان داشتی و باران کرامت بر ما باریدی. دلهامان را به عهدی که بر ولایت با تو بستیم محکم کردی، قلب هامان را به میثاقی که در باب ولایت از ما گرفتی پایدار ساختی و انکار روز قیامت را بر ما نخواستی. تو را سپاس که کمال دین و اتمام نعمتت را در ولایت امیرالمؤمنین، علی بن ابیطالب علیه السلام ، نهادی.» تو را سپاس میگوییم و شکر میکنیم.
«شکست شیطان»
هاله تابان نور را بنگر که از آسمان میبارد. فرشتگان را بنگر که دست در دست هم داده و این روز را به جشن ایستاده اند. امروز پایه های دین خدا محکم شد و تا ابد دل شیطان در سوز حضور ولایت خواهد سوخت. او تا ابد حضور ولی امر خدا و جانشین برحقش را بر زمین مینگرد و در اندوه روز غدیر میسوزد و ما به پاس شکست شیطان و ثبات دینمان این روز را جشن میگیریم. مبارک باد روز عید غدیر خم، روز آبیاری دل های مومنان به زلال مِهر ولایت.
«تجلّی عدالت و امامت»
غدیر تجلی گاه نام و یاد علی علیه السلام است. علی علیه السلام ، قهرمان بتشکن و عدالت خواه تاریخ که در سراسر زندگی خود، حق گفت و برای حق کوشید و سرانجام در راه اجرای حق و عدل به شهادت رسید. علی علیه السلام و هواداران او در طول چهارده قرن، در راه رهایی و آزادی مردم محروم، پرچم مبارزات سختی بر دوش کشیده اند. شخصیت علی علیه السلام چون دریای پهناوری تمام جهان هستی را در بر گرفته است و شگفتا که این دریا با دیدن اشک کودک یتیمی طوفانی و متلاطم میشود.
«پیام غدیر»
داستان غدیر از عظمت و ضرورت ولایت و ریشهای بدون این مسئله خبر میدهد. رسول صلی الله علیه وآله در آن هنگام و در زیر آن آفتاب سوزان. آن همه جمعیت را برای چه نگه میدارد و چه پیامی برایشان دارد.
این پیام اساسی ترین پیام دین او بود و به راستی رسول صلی الله علیه وآله بر عظمت و ضرورت آن واقف بود، که مردم را در آن گرمای سوزان نگه داشت و رسالت آسمانی خویش را به مسلمانان ابلاغ فرمود.
«مکان غدیر»
بین مکه و مدینه محلی به نام «جُحفه» هست و «غدیر خم» در همین جا قرار دارد. چون این آبگیر به شکل خُم رنگرزان بوده است و برخی از قبایل صحرایی گاه در آن جامه های رنگ کرده خویش را میشسته اند، آن را «غدیر خم» نامیده اند.
«واقعه غدیر»
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در سال دهم هجری به قصد انجام دادن اعمال حج از مدینه به مکه سفر کرد. پس از پایان اعمال حج و هنگام بازگشت، در کنار غدیر خم، جبرئیل بر پیامبر نازل شد و این آیه را خواند: «ای پیامبر، آنچه از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شده، ابلاغ کن؛ و اگر نکنی پیامش را نرسانده ای. و خدا تو را از [گزندِ[ مردم نگاه میدارد».
پیامبر فرمود تا همه آن جمعیت انبوه گرد آمدند. آن گاه وحی و دستور خداوند را درباره تعیین جانشین ذکر فرمود و علی علیه السلام بن ابیطالب را پیش خود خواند. دست او را گرفت و بلند کرد و با صدایی رسا فرمود: «هر کس که من تاکنون مولای او بودم، از این پس علی علیه السلام مولای اوست.» آنگاه در حق آنان که علی را یاری کنند دعا فرمود و در حق آنان که او را ترک گویند و بی یاور گذارند. نفرین کرد.
«بهترین روز»
در غدیر خم نگر نور دل افروز علی علیه السلام *** نیست روزی در جهان مانند امروز علی علیه السلام
روز کامل گشتن دین است و اتمام نِعَم *** هجده ذیحجه یعنی عید پیروز علی علیه السلام
چون که از یمن علی علیه السلام حق راضی از اسلام شد *** زین جهت امروز باشد خوش ترین روز علی علیه السلام
روز توحید است روز رحمت و روز امید *** پرده برداری شد از حُسن دل افروز علی علیه السلام
شهر دانش احمد است و مرتضی در وازه اش *** انبیا غیر از محمد دانشآموز علی علیه السلام
«اقیانوس بیکران»
غدیر، برکه نیست؛ اقیانوسی بیکران است که سراسر هستی را پوشانده است. غدیر بخشی از تاریخ نیست؛ همه تاریخ است.
غدیر، با علی علیه السلام پیوند خورده است. سخن علی علیه السلام و خدای علی علیه السلام است.
غدیر ضرورتی بود که باید برای هدایت و ارشاد مردم و ادامه رسالت انبیای الهی به وجود میآمد و شخصی که بتوان چنین رسالتی را عهده دار شود جز علی علیه السلام نبود.
«غدیر، خنثی کننده توطئه»
آنچه میتوانست همه نقشه های منافقان را یکجا خنثی، و اسلام را در چنان برهه حساسی حفظ کند، تعیین جانشین پیامبر و اعلان رسمی آن بود، چنان که حضرت زهرا(س) در این باره میفرمایند: «پیامبر در روز غدیر، عقد ولایت را برای علی علیه السلام محکم کرد». غدیر خم منافقان را فلج کرد و مانع اجرای نقشه ها و توطئه های شیطانی شان شد.
«تاج ولایت»
پیامبر صلی الله علیه وآله در غدیر خم عمامه خود را، که «سحاب» نام داشت، به عنوان تاج افتخار بر سر امیرالمؤمنین علیه السلام قرار دادندو انتهای عمامه را بر دوش آن حضرت آویختند و فرمودند «عمامه تاج عرب است».
«خلاصه مکتب وحی»
«غدیر» عصاره و نتیجه خلقت و چکیده تمام ادیان الهی و خلاصه مکتب وحی است و صرفا واقعه ای تاریخی نیست. این نام مقدس، عنوان عقیده ما و اساس دین است. غدیر ثمره نبوت و میوه رسالت است غدیر تعیین کننده خط مشی مسلمانان تا آخرین روز دنیاست. غدیر ماجرایی سرنوشت ساز است که «خطبه غدیر» شاخص ترین و زندهترین سند آن است.
«عیدی بی نظیر»
ای غدیر خم تو را مانندْ در اعیار نیست *** عاشقان را چون تو در اعیاد عیدی یاد نیست
فطر و هم نوروز و اضحی بی تواش بنیاد نیست *** بلکه عیدی چون تو اندر عالمِ ایجاد نیست
«تجلی غدیر»
غدیر، برترین عید است محمد صلی الله علیه وآله، جایگاه ویژه اش در میان سایر مناسبت ها آن گاه روشن میشود که بدانیم پس از هزاران پیامبر الهی، آنگاه که اسلام به بشریت عرضه شد غدیر تکمیل کننده اسلام شد و «حجت» که زمین حتی یک روز بیآن برقرار نمیماند، در غدیر معنا گرفت.
غدیر که مهر صحت همه محبت های پیش از خود را به همراه دارد منشأ ایجاد محبت های شریف بعدی شد و امروز در عصر غیبت محبت الهی، «ولایت فقیه» تجلی غدیر است.
« غدیر در سخن امام علی علیه السلام »
حضرت علی علیه السلام در روز جمعه ای که با غدیر مصادف بود، ضمن خطبه ای فرمودند: همانا امروز، روزی بس بزرگ است. در این روز گشایش در رسید و در این روز منزلت آن کسان که شایسته بودند بلندی گرفت و برهان خدا روشن شد. آری امروز، روز روشن حق است روز به صراحت سخن گفتن از مقام پاک رهبر معصوم.
امروز روز کامل شدن دین است.
امروز روز عهد و پیمان است.
امروز روز گواهی گواهان است.
امروز، روز نمایان بنیادهای نفاق و انکار است.
امروز، روز بیان حقایق ایمان است.
امروز، روز راندن شیطان است.
امروز، روز آزمودن مردمان است.
غدیر، پاسدار اصالته
غدیر، آن روز سازنده و آینده ساز مسلمانان...
غدیر، آن روز که پیامبر صلی الله علیه وآله برای ابد راهبران امت را معرفی فرمود.
غدیر، آن روزی که منافقان و دشمنان اسلام و پیامبر مأیوس شدند.
و غدیر، آن روزی بود که بشر گونه ای آسمانی زمام امت را بر عهده گرفت.
«زیارت امیرالمومنین در روز عید غدیر»
از عباداتی که خاص روز غدیر است، زیارت بارگاه مطهر صاحب این روز، یعنی حضرت علی علیه السلام است.
«نماز و روزه»
«امام صادق علیه السلام فرموده اند: این روز، روز عبادت و نماز است. و نیز فرموده اند: این روز، روزی است که حضرت علی علیه السلام به شکرانه آن روزه میگرفت.
«در وصف غدیر»
باده بده ساقیا، ولی ز خُمّ غدیر چنگ بزن مطربا، ولی به یاد امیر
تو نیز ای چرخ پیر، بیا ز بالا به زیر داد مَسرّت بده، ساغر عشرت بگیر
* * *
وادی خم غدیر، منطقه نور شد یا ز کف عقل پیر، تجلی طور شد
یا که بیانی خطیر، ز سرّ مستور شد یا شده در یک سریر، قرانِ شاه و وزیر
* * *
چون بهسر دست شاه، شیر خدا شد بلند به تارک مهر و ماه، ظل عنایت فکند
به شوکت فرّ و جاه، بطالعی ارجمند شاه ولایتْ پناه، به امر حق شد امیر
* * *
مژده که شد میر عشق، وزیر عقل نخست به همت پیر عشق، اساس و مدت درست
به آب شمشیر عشق، نقش رؤیّت بشست بزیر زنجیر عشق، شیر فلک شد اسیر
* * *
مجله گلبرگ ، اسفند 1379 ، شماره 13