کتابت وحی وتنظیم بسیاری از اسناد تاریخی وسیاسی ونوشتن نامه های تبلیغی ودعوتی و. . . یکی دیگر از کارهای حساس وپر ارج امام - علیه السلام بود.
امیر مؤمنان تمام آیات قرآن را، چه آنها که در مکه نازل میشد وچه آنها که در مدینه، در دوران حیات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به دقت ضبط میکرد واز این جهت یکی از کاتبان وحی وحافظان قرآن به شمار میرفت. همچنین در تنظیم اسناد سیاسی وتاریخی ونامه های تبلیغی، که هم اکنون متن بسیاری از آنها در کتاب های سیره وتاریخ مضبوط است، آن حضرت نخستین دبیر اسلام به شمار میرود، حتی صلح نامه تاریخی «حدیبیه» به املای پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم وخط علی - علیه السلام تنظیم شد.
خدمات علمی وقلمی امام منحصر به اینها نبود، بلکه در حفظ آثار وسنن رسول اکرم کوشش های بسیار داشت ودر فرصتهای مختلف، سخنان پیامبر را در باره احکام وفرایض وآداب وسنن وحوادث واخبار غیبی و. . . ضبط میکرد. از این رو امام - علیه السلام موفق شد آنچه را که از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم شنیده بود به صورت شش کتاب از خود به یادگار بگذارد وپس از شهادت امام همه این کتابها درنزد فرزندان آن حضرت به عنوان ارزنده ترین گنجینه حفاظت میشد ودیگر پیشوایان پس از امیر المؤمنین، در مقام احتجاج بر دیگران، به این کتابها استناد می جستند. زراره که یکی از شاگردان برجسته امام صادق - علیه السلام بوده است برخی از این کتابها را نزد آن حضرت دیده، خصوصیات آنها را نقل کرده است. (1)
_________________________
1 - تهذیب الاحکام، شیخ طوسی، ج2، ص209، طبع نجف. فهرست نجاشی، ص 255، طبع هند. نگارنده پیرامون این شش کتاب در مقدمه «بررسی مسند احمد» به طور گسترده سخن گفته است.