زندگی امام جعفر صادق علیه السلام همچون دیگر امامان معصوم شیعه علیهم السلام سرشار از هدایت و درس چگونه زیستن است. آنچه در زیر از نظر می گذرانید، هفت حکایت هدایت بخش از زندگی این امام همام است که از کتاب شریف بحار الانوار انتخاب کرده و با ذکر ماخذ اصلی آنها تقدیم می داریم.  

1- شفاعت ما به كسى كه نماز خود را سبك بشمارد نخواهد رسید.
ابو بصیر گفت: خدمت ام حمیده رسیدم كه به خاطر در گذشت‏ امام صادق علیه السلام به او تسلیت بگویم، شروع به گریه كرد، من نیز از گریه او اشكم جارى شد. گفت: اگر امام را در هنگام شهادت ‏می دیدی، چیز عجیبى را مشاهده می كردى. گفت: امام صادق علیه السلام چشم باز كرد و فرمود: بگویید هر كس با من نسبت خویشاوندى دارد، بیاید. همه را جمع كردیم، نگاهى به آن ها نموده و فرمود: «ان شفاعتنا لا تنال مستخفا بالصلاة» شفاعت ما به كسى كه نماز خود را سبك بشمارد نخواهد رسید. (ثواب الاعمال ص 228)

2- چه کسی بوی بهشت را حس نخواهد کرد
هشام بن احمر از سالمه كنیز امام صادق علیه السلام نقل كرده است كه گفت: من هنگام شهادت آن حضرت حضور داشتم. ایشان بیهوش شد؛ همین كه به هوش آمد فرمود: به حسن بن على بن علی بن الحسین (كه مشهور به افطس بود) هفتاد دینار بدهید و به فلان كس فلان مبلغ و به فلانى این قدر.
عرض كردم: آقا! به كسى پول می دهى كه با كارد به شما حمله كرد و قصد كشتن شما را داشت؟! فرمود: می خواهى از كسانى نباشم كه خداوند درباره آن ها فرموده‏ است: «وَ الَّذِينَ يَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ يَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ‏»، (رعد / 21) و آنان كه آنچه را خدا به پیوستنش فرمان داده مى‏ پیوندند و از پروردگارشان مى‏ ترسند و از سختى حساب بیم دارند. بله سالمه! خداوند بهشت را آفرید و آن را خوشبو كرد و بوى خوش آن از دو هزار سال راه به مشام می رسد. ولى بوى بهشت را کسی که نافرمان پدر و مادر و قطع ‏كننده رابطه‏ خویشاوندى باشد، حس نخواهد كرد. (غیبت شیخ طوسی ص 197)

3- واکنش امام در برابر مرگ فرزند
امام جعفر صادق علیه السلام فرزندى داشت، روزى در مقابل ایشان راه می رفت که ناگهان غذا درگلویش گیر كرد و از دنیا رفت. امام گریه كرده، فرمود: خدایا، اگر این را گرفتى، بقیه را باقی گذاشتى و اگر گرفتارى می دهى نجات نیز می بخشى. بچه را پیش زنان بردند. همین كه چشمشان به او افتاد، شروع به ناله و فغان كردند. امام  آنها را قسم داد كه فغان و ناله نكنند. وقتى او را براى دفن بردند، امام فرمود: منزه است خدایى كه فرزندان ما را می كشد ولى محبت ما به او بیشتر می ‏شود، و پس از دفن فرمود: پسرم، خدا قبر تو را وسیع نماید و تو را به خدمت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) برساند. و فرمود: ما خانواده ‏اى هستیم كه هر چه دوست داریم را براى کسانی که دوستشان داریم، از خدا تقاضا می كنیم، او نیز به ما عطا می كند. اگر او وضعى را كه ما دوست نداریم، برای محبوبان ما صلاح بداند، ما نیز راضى هستیم. (بحار الانوار ج 47 ص 18)

4- کلید روزی، صدقه است
هارون بن عیسى روایت می کند: امام صادق علیه السلام به فرزندش محمّد فرمود: چقدر از خرجى اضافه آمده؟ گفت: چهل دینار. فرمود: آن را بیرون آور و صدقه بده. عرض كرد: آقا دیگر چیزى برایمان باقی نمی ماند. فرمود: صدقه بده، خداوند عوض آن را می دهد، مگر نمی دانى که هر چیزى كلیدى دارد و كلید روزى صدقه است، پس اینك صدقه بده. او به دستور امام عمل كرد، ده روز بیشتر نگذشت كه از جایی چهار هزار دینار رسید. فرمود: پسرم، در راه خدا چهل دینار دادیم و خداوند چهار هزار دینار در عوض آن به ما عطا کرد. (کافی ج 4  ص 9)

5- هر كس سر سفره ‏اى بنشیند كه شراب در آن خورده مى‏شود، ملعون است.
هارون بن جهم می گوید: وقتی امام صادق علیه السلام به حیره نزد منصور دوانیقى آمده بود، در خدمت امام بودیم. یكى از سرهنگان بچه ‏اش را ختنه ‏كرد، غذایی فراهم کرده و مردم را دعوت كرده بود، امام جعفر صادق علیه السلام نیز بین دعوت شدگان حضور داشت. بر سر سفره هنگامی كه مهمانان مشغول خوردن غذا بودند، یك نفر از آنها آب خواست. قدحى كه شراب داشت آوردند، همین كه قدح به دست آن مرد رسید، امام صادق علیه السلام از جا برخاست. پرسیدند: آقا چرا بلند شدید؟ فرمود: پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود:‏ هر كس سر سفره‏ اى بنشیند كه شراب در آن سفره خورده مى‏شود ملعون است. (کافی ج 6 ص268)

6- پذیرایی از مهمان
سلیمان صیرفى گفت: خدمت امام جعفر صادق علیه السلام بودم، غذایى از گوشت بریان و چیزهاى دیگر آوردند. سپس ظرفى برنج آوردند، من همراه ایشان خوردم، باز فرمود: بخور! عرض كردم: خوردم، فرمود: بخور، مقدار علاقه شخص را به برادرش از آن می فهمند كه تا چه اندازه در خوردن غذای خانه او رویش باز است، سپس با دست مبارك لقمه ‏اى برایم گرفت و فرمود: باید این لقمه را هم بخورى، خوردم. (کافی ج 6 ص 279)

7- واکنش حضرت در برابر کسی که به ایشان نسبت خدایی داده بود
مالك بن عطیه گوید: یكى از اصحاب امام صادق علیه السلام نقل كرد: روزى امام  آمد و با خشم فرمود: من ساعتى قبل كارى داشتم، از منزل خارج شدم، یكى از سودانی هاى مدینه فریاد زد: لبیك یا جعفر بن محمّد لبیك! این سودانى امام را خدا گرفته بود و به جاى اینكه بگوید لبيك اللهم لبيك،‏ ميگفت : لبيك يا ابا عبداللَّه.
با ترس و وحشت از این سخنى كه او گفت، فورا به منزل برگشتم، و برای خدا به سجده رفته و صورت به خاك مالیدم و اظهار كوچكى و خوارى نمودم، و عرض كردم: خدایا، من از آن حرفى كه سودانى گفت، بیزار و متنفرم. و اگر عیسى بن مریم از آنچه خدا درباره‏ اش فرموده بود (كه او را بنده خود معرفى كرده بود) تجاوز میكرد چنان از گوش كر و از چشم كور و از زبان لال می شد كه دیگر نه می شنید و نه می دید و نه سخن می گفت. خدا ابو الخطابیکی از غلو کنندگان درباره حضرت که به ایشان نسبت خدایی می داد را لعنت كند و او را با ضربه آهن بكشد. (کافی، ج 8 ص 225)

8- دعایی که حضرت به یکی از شیعیان تعلیم داد
محمّد بن زید شحّام گفت: نماز می خواندم که چشم امام صادق علیه السلام به من افتاد، كسى را فرستاد و مرا خواست و فرمود: از كدام دسته ‏اى؟ عرض كردم: از دوستداران شما.  فرمود: از کدام سرزمین؟ عرض کردم: از كوفه. سؤال كرد: در كوفه چه کسی را می شناسى؟ عرض كردم: بشیر نبّال و شجرة. پرسید: آنها با تو چگونه رفتار می كنند؟ عرض كردم: بهترین رفتارى كه امكان دارد. فرمود: بهترین مسلمانان كسى است كه بیشتر به درد مردم بخورد، به آنها کمک كند و سودمند باشد،  به خدا قسم شبى را به صبح نرسانده ام كه در مالم حقى باشد و در مورد آن از من بازخواست كنند. سپس پرسید: چقدر پول براى خرجى دارى؟ عرض كردم: دویست درهم، فرمود: ببینم! نشان دادم، سى درهم و دو دینار بر آن افزود و به من داد، سپس فرمود: امشب شام را پیش من بخور. من غذاى شب را خدمت ایشان میل كردم، ولى شب بعد خدمتش نرفتم. فردای آن شب به دنبال من فرستاد، رفتم. فرمود: چرا دیشب نیامدى؟ به یاد تو بودم و منتظرت‏ شدم. عرض كردم: از طرف شما كسى نیامد به من خبر دهد. فرمود: من خودم خبر می دهم. تا وقتى در این شهر هستى، مهمان ما باش. حالا بگو ببینم، چه غذایى میل دارى؟ عرض كردم شیر. یك گوسفند شیر دار براى من خرید، عرض كردم آقا، یك دعا به من بیاموز. فرمود: بنویس:
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ يَا مَنْ أَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ عَثْرَةٍ يَا مَنْ يُعْطِي الْكَثِيرَ بِالْقَلِيلِ وَ يَا مَنْ أَعْطَى مَنْ سَأَلَهُ تُحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً يَا مَنْ أَعْطَى مَنْ لَمْ يَسْأَلْهُ وَ لَمْ يَعْرِفْهُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ وَ أَعْطِنِي بِمَسْأَلَتِكَ خَيْرَ الدُّنْيَا وَ جَمِيعَ خَيْرِ الْآخِرَةِ فَإِنَّهُ غَيْرُ مَنْقُوصٍ مَا أَعْطَيْتَ وَ زِدْنِي مِنْ سَعَةِ فَضْلِكَ يَا كَرِيمُ » آنگاه دستهاى خود را بالا برده و فرمود: «يَا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا ذَا النَّعْمَاءِ وَ الْجُودِ ارْحَمْ شَيْبَتِي مِنَ النَّارِ»
در این موقع دستهاى خود را روى محاسن خویش گذاشت، وقتى برداشت، پشت دستهایش پر از اشك شده بود. (بحارالأنوار ج 47 ص36)

مشرق نیوز

نوشتن دیدگاه