مقاله ها

در همه دنیا در هر هفته یک روز تعطیل است و یک چنین تعطیلی‌ای ضرورت دارد. البته ما در اسلام تصریحی نداریم که حتما شبانه روز جمعه را تعطیل کنیم. در آیات پایانی سوره جمعه می‌خوانیم که به مردم اجازه داده شده است که بعد از مراسم جمعه باز به همان کارها و شغل‌های خودشان به عنوان یک امر مباح بپردازند. ولی قهرا دستورهای خاصی که در روز جمعه هست مثل عبادت‌های بدنی یا رفت و آمدها و صله رحم‌ها که اگر در جمعه صورت گیرد اجر و ثواب بیشتری دارد، اقتضا می‌کند که آن روزی که مسلمان ها می‌خواهند تعطیل هفتگی خود قرار دهند همان روز جمعه باشد.
به هر حال «جمعه» روز پایانی هفته، مورد احترام مسلمانان و یکی از عید های مهم آنان است. به عقیده برخی جمعه از آن رو جمعه نامیده شده که در آن برای نماز، اجتماع می‌کنند. اهمیت شب و روز جمعه در احادیث بسیاری بیان شده و اعمال و دعاهای فراوانی برای آن مقرر گشته است. از مهم‌ترین اعمال مؤمنان در روز جمعه توجه به حضرت مهدی (علیه السلام) و انتظار فرج آن بزرگوار است. در این روز، زیارت آن حضرت و دعا برای تعجیل فرج او مستحب است؛ زیرا طبق برخی از روایات و زیارات، امید ظهور آن حضرت در روز جمعه بیش از سایر روزها است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند :
«اف لرجل لا يفرّغ نفسه في کل جمعة لا مر دينه فيتعاهده و يشال عن دينه. (و في رواية آخري لکلّ مسلم)؛
اف بر مردی که در هر جمعه خود را برای کار دینش فارغ نمی‌سازد تا با آن تجدید عهد کند در باره آن سوال نماید. در روایت دیگر آمده است: اف بر هر مرد مسلمانی که...».

ان يوم الجمعه سيد الايام يضاعف الله فيه الحسنات، و يمحو فيه السّيئات، و يرفع فيه الدّرجات، و يستجيب فيه الدّعوات، و يکشف فيه الکريات، و يقتضي (يقضي) فيه الحوائج العظام...؛ روز جمعه سرور روزهاست، خداوند نیکی‌ها در آن چند برابر می‌کند و گناهان را در آن می‌زداید و درجات را در آن بالا می‌برد و دعاها را در آن مستجاب می‌کند و اندوه‌ها را در آن برطرف می‌سازد و حاجت‌های بزرگ را در آن بر می‌آورد ... (کافی ج 1 ص 40).
«انّ يوم الجمعه سيد الايام، و اعظم عند الله عزّ و جل من يوم الاضحي و يوم الفطر، فيه خمس خصال: خلق الله عز و جل فيه آدم عليه السلام، و اهبط الله فيه آدم الي الارض، و فيه توفي الله آدم، و فيه ساعة لا يشال العبد شيئا الا آتاه ما لم يشال حراما، و ما من ملک مقرّب و لا سماء و لا ارض و لا رياح و لا برّ و لا بحر الا و هنّ يشفقن من يوم الجمعه ان تقوم فيه السّاعة» (کافي ج 3 ص 414)؛ روز جمعه سرور روزهاست و در نزد پروردگار از روز عید قربان و عید فطر بزرگتر است. روز جمعه دارای پنج ویژگی است:
1- خداوند آدم علیه السلام را در آن روز آفرید.
2- خداوند آدم علیه السلام را در آن روز به زمین فرود آورد.
3- خداوند جان آدم علیه السلام را در آن روز گرفت.
4- در آن روز ساعتی هست که بنده هر چه از خدا بخواهد خدا به او ارزانی می‌دارد، به شرط آن که درخواست چیز حرام نکند.
5- هیچ فرشته مقرب و آسمان و زمین و باد و کوه و خشکی و دریایی نیست مگر این که از روز جمعه بیم دارند که مبادا رستاخیز در آن به پا شود.

«اکثروا من لصّلاة علي يوم الجمعة، فانه يوم تضاعف فيه الاعمال» (دعائم الاسلام ج 1 ص 179)؛ روز جمعه بر من بسیار صلوات بفرستید، زیرا روز جمعه روزی است که اعمال آدمی در آن چند برابر می‌شود.
«اطرفوا اهليکم کل يوم جمعة به شيء من الفاکهة و اللحم حتي يقرحوا بالجمعه» (روضي المتقين ج 2 ص 589)؛ هر جمعه برای اعضای خانواده خود چیزی از قبیل میوه و گوشت به عنوان هدیه فراهم کنید تا به فرا رسیدن جمعه شادمان شوند.

امام باقر عليه السلام فرمودند :
«الخير و الشرّ يضاعف يوم الجمعه»  (مستدرک الوسائل ج 1 ص 417)؛ روز جمعه نیکی و بدی دو برابر می‌شود.
ما طلعت الشّمس به یوم الفضل من یوم الجمعة (بحار الانوار ج 89 ص 413)؛ خورشید در هیچ روزی بهتر از روز جمعه طلوع نکرده است.
«اذا اردت ان تنصدق به شيء قبل الجمعه به يوم فاخره الي يوم الجمعة » (عدة الداعي ص 92)؛ هر گاه خواستی پیش از روز جمعه صدقه دهی آن را برای روز جمعه به تأخیر افکن.
و لا تدع الغسل يوم اجمعة، فانه من السنة، وليکن غسلک قبل الزوال «دعائم الاسلام ج 1 ص 181»؛ غسل روز جمعه را فراموش مکن که سنت است، و باید که پیش از زوال غسل کنی.

امام صادق عليه السلام فرمودند :
غسل يوم الجمعه سنة واجبة علي الرجال و النّساء في السّفر و الحضر (المحاسن ص 60)؛ غسل روز جمعه بر مردان و زنان در سفر و حضر، سنّتی واجب است.
انّ الله اختار من کل شيء شيئا فاختار (واختار ن خ) من الايّام يوم الجمعة (روضة المتقين ج 2 ص 588)؛ خداوند از هر پدیده‌ای چیزی را بر گزیده و از روزها روز جمعه را انتخاب کرده است.

کسي که روز يا شب جمعه بميرد.
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله وسلم فرمودند :
«من مات يوم الجمعة او ليلة الجمعة رفع (دفع ن خ) الله عنه عذاب القبر» (روضة المتقين ج 2 ص 162)؛ کسی که روز جمعه یا شب جمعه بمیرد خدا عذاب قبر را از او بر می‌دارد.

امام باقر عليه السلام میفرمایند :
من مات ليلة الجمعه کتب له براءة من عذاب النّار، و من مات يوم الجمعه اعنتق من النّار (المحاسن ص 60)؛
و قال ابو جعفر عليه السلام: بلغني انّ النّبّي صلي الله عليه و آله و سلم قال: من مات يوم الجمعة او ليلة الجمعه رفع عنه عذاب القبر (بحار الانوار ج 6 ص 330)؛ کسی که شب جمعه بمیرد امان از آتش دوزخ برای او نوشته می‌شود، و کسی که روز جمعه بمیرد از آتش دوزخ آزاد می‌گردد.
و نیز آن حضرت فرمود: از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به من رسیده است که فرمود: هر کس روز جمعه یا شب جمعه بمیرد عذاب قبر از او برداشته می‌شود.

وقت غسل جمعه
وقت غسل جمعه از اذان صبح روز جمعه تا ظهر روز جمعه است و بهتر است نزدیک ظهر به جا آورده شود. اگر تا ظهر انجام ندهد بهتر است که بدون نیت ادا و قضا تا عصر جمعه به جا آورد. اگر در روز جمعه غسل نکند، مستحب است از صبح شنبه تا غروب، قضای آن را به آورد. اگر در روز جمعه غسل نکند، مستحب است از صبح شنبه تا غروب، قضای آن را به جا آورد. کسی که می‌ترسد در روز جمعه آب پیدا نکند، می‌تواند روز پنجشنبه غسل را انجام دهد، بلکه اگر در شب جمعه غسل را به امید آن که مطلوب خداوند عالم است به جا آورد، صحیح است ومستحب است انسان در موقع غسل جمعه بگوید: اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريک له وان محمدا عبده ورسوله اللهم صل علي محمد وآل محمد وا جعلني من التوابين وا جعلني من المتطهرين (امام خميني توضيح المسائل مسئله 644 ).
نکته‌ای که باید به آن دقت داشت این است که غسل جمعه از مستحبات مؤکد است و به همین خاطر بعضی از علما حکم به وجوب آن داده‌اند.
منبع : کتاب حکمت های درخشان 

نوشتن دیدگاه