(برتری تقوا، ایمان و دانش)

(زمان خواندن: 3 - 5 دقیقه)

اسلام می گوید: امتیازات و افتخارات جاهلیت مانند امتیاز نژادی از میان مردم ملغی است بلکه امتیاز به ایمان و تقوی و دانش است آن هم امتیاز شرافتی است نه حقوقی و در قبال قانون.
قرآن کریم :
(1) ای مردم محققاً ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را دسته ها و قبیله ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید، به درستی گرامی ترین شما نزد خدا پرهیزکارترین شماست، محققاً خدا (به همه چیز) دانا و آگاه است.
«يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثي‏ وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبيرٌ».
(حجرات، 13)
(2) ای کسانی که ایمان آورده اید پیوسته ایستادگی به عدل و داد بوده برای (رضای) خدا گواه باشید؛ گرچه بر ضرر خودتان یا پدر و مادر و خویشانتان باشد، اگر (کسی که به سود یا زیان او گواهی می دهید) غنی باشد یا فقیر؛ پس خدا به آن غنی و فقیر (از همه مردم) سزاوار و نزدیکتر است؛ پس هوای نفس را پیروی نکنید که از گواهی به حق، عدول و تجاوز کنید و اگر زبان خود را (در ادای مطلب) بپیچانید یا از حق اعراض کنید (یا اگر از گواه شدن سر بپیچید یا از گواهی دادن رو برگردانید) البته خدا به آنچه می کنید آگاه است.
«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامينَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلَّهِ وَ لَوْ عَلي‏ أَنْفُسِکُمْ أَوِ الْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبينَ إِنْ يَکُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقيراً فَاللَّهُ أَوْلي‏ بِهِما فَلا تَتَّبِعُوا الْهَوي‏ أَنْ تَعْدِلُوا وَ إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبيراً».
(نساء، 135)
(3) بگو آیا آنانکه می دانند و آنان که نمی دانند یکسان و برابرند؟ جز این نیست که خردمندان متذکر می شوند.
«قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذينَ لا يَعْلَمُونَ إِنَّما يَتَذَکَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ».
(زمر، 9)
(4) آیا پس کسی که با ایمان است، مانند کسی باشد که فاسق است؟! اینان برابر و یکسان نیستند.
«أَ فَمَنْ کانَ مُؤْمِناً کَمَنْ کانَ فاسِقاً لا يَسْتَوُونَ».
(سجده، 18)
روایات :
(1) از نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم): به راستی خداوند، نخوت جاهلیت و تفاخر به پدران جاهلیت را به وسیله اسلام از میان برد؛ آگاه باشید که مردم همه از نسل آدم می باشند و آدم هم از خاک بوده است و گرامی ترین ایشان نزد خدا با تقواترین ایشان است.
«ان الله قد اذهب بالاسلام نخوة الجاهلیة و تفاخرها بآبائها الا ان الناس من آدم و آدم من تراب و اکرمهم عندالله اتقیهم».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 477)
(2) از خطبه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم): در روز فتح مکه؛ رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در میان مردم ایستاده خطبه ای خواند و حمد و ثنای الهی گفت و فرمود: ای مردم! باید حاضر به غایب برساند که راستی خداوند تبارک و تعالی نخوت جاهلیت و تفاخر به آباء و عشائر جاهلیت را از شما برد، ای مردم به تحقیق شما از آدمید و آدم از گِل است؛ آگاه باشید که بهترین شما و گرامی ترین شما نزد خداوند با تقواترین و مطیع ترین شما است برای او.
«لما کان یوم فتح مکة قام رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) فی الناس خطیباً فحمدالله و اثنی علیه ثم قال: ایها الناس لیبلغ الشاهد الغائب ان الله تبارک و تعالی قد اذهب عنکم نخوة الجاهلیة و التفاخر بآبائها و عشائرها ایها الناس انکم من آدم و آدم من طین الا و ان خیر کم عندالله و اکرمکم علیه اتقیکم و اطوعکم له».
(مستدرک الوسائل، ج 2، ص 340؛ به نقل از حسین بن سعید الاهوازی در کتاب الزهد)
(3) از نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم): همانا مردم از زمان آدم تا امروز همه (نسبت به یکدیگر) مانند دندانه های شانه هستند؛ هیچ مزیتی برای عربی بر عجمی و نه برای قرمز بر سیاه جز به تقوی نیست.
«ان الناس من عهد آدم الی یومنا هذا مثل اسنان المشط لافضل للعربی علی العجمی و لا للاحمر علی الاسود الا بالتقوی».
(مستدرک الوسائل، ج 2، ص 340؛ به نقل از اختصاص شیخ مفید)