بلغم یکی از اخلاط اربعه است. در مطلب امروز به درمان های این خلط اشاره می کنیم.از آنجایی که بلغم خلطی سرکش است و مهار کردن آن دشواری هایی دارد درمان های آن در طب اسلامی هم درمان های زیادی هستند تا جایی که بیشتر از همه اخلاط موارد درمانی برای آن ذکر شده است.
درمان اول : افطار با آب ولرم
نوشیدن آب ولرم یکی از راه های درمان بلغم است که خواص بسیار زیادی دارد.
درمان دوم : سویق خشک
نکته مهم که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که برای درمان بلغم حتما باید سویق، خشک مصرف شود.
روایت دیگری که اشاره به این درمان می کند این گونه آمده:
امام صادق علیه السلام : سه کف سویق خشک در ناشتا بلغم و مره را شفا می دهد تا این حد که چیزی باقی نمی ماند. [کافی ج ۶ ص۳۰۶ ح۸]
درمان سوم : شکر طبرزد
این شکر که خود از مواد بسیار مهم در طب اسلامی به شمار می رود یکی از گنج هایی است که متاسفانه از دسترس ما خارج شده و تمام نیشکر با کیفیتی که تولید می شود تبدیل به شکر سفید شده و به اعتراف خود سازندگان تبدیل به سم می شود.
درمان چهارم : حمام گرم
در روایتی از پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) آمده درد سه تا است و دوا سه تا است …. و دوای بلغم حمام است [الفقیه ج۱ ص ۱۲۶]
نکته ای که مهم است این است که حمام منظور اتاق گرم است. اگر حمام های امروزی را در نظر بگیریم باید به قدری گرم باشند تا اتفاقی که در زمان ائمه(علیهم السلام) می افتاده حاصل شود یعنی بدن کاملا گرم شود.
این مسئله نسبت به شنا در استخرهای امروزی صدق می کند.
البته این حمام داغ باید در هنگام ناشتا باشد تا برطرف کننده بلغم باشد در روایتی آمده:
امام صادق علیه السلام فرمودند : کسی که ناشتا وارد حمام شود بلغم از او پاک می شود و اگر بعد از غذا وارد شود مره را بر طرف می کند. [طب الائمه ص۶۶]
درمان پنجم : مسواک
از جمله مواردی که برطرف کردن بغلم در آن ملموس است مسواک است. این تجربه اتفاق افتاده که گاهی که انسان خلط دارد و از مسواک استفاده می کند خلط نازل می شود گویی از جای خود کنده شده!
در وصیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به امیرالمومنین(علیه السلام) آمده : یا علی سه چیز حافظه را زیاد می کند و بلغم را می برد: کندر، مسواک و قرائت قرآن. [الفقیه ج ۴ ص ۳۶۵]
درمان ششم : روزه
شیخ طوسی از امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام نقل می کند که فرمودند : سه چیز بلغم را می برد و حافظه را زیاد می کند : مسواک، روزه و قرائت قرآن [التهذیب ج۴ ص ۱۹۱]
درمان هفتم : ترکیب آویشن و نمک
این ترکیب هم از جمله ترکیبات معجزه آسا و در عین حال آسان در طب اسلامی است.
در روایتی از امام صادق علیه السلام این گونه آمده : چهار چیز هستند که بینایی را جلا می دهند، نفع دارند و ضرر ندارند. پس سوال شد آن ها چه هستند؟ امام فرمودند : آویشن و نمک وقتی که جمع می شوند و زنیان و گردو وقتی که جمع می شوند… و آویشن و نمک درد ها را از قلب می زداید و را های بسته شده را باز می کند و بلغم را می سوزاند…[مکارم الاخلاق ص ۱۹۱]
از این روایت استفاده می شود که این ترکیب برای گرفتگی رگ های قلب هم مفید است که این ترکیب را مهم و منحصر به فرد می کند.
درمان هشتم : داروی دیگری برای بلغم
امام رضا علیه السلام فرمودند : یک مثقال هلیله زرد، دو مثقال خردل و یک مثقال عاقرقرحا بگیر و به نرمی آسیاب کن و ناشتا با آن مسواک بزن که این [ترکیب] بلغم را می برد و بوی دهان را خوش می کند و دندان ها را قوی می کند ان شا الله. [طب الائمه ص۱۹]
درمان نهم : هضم کننده
این درمان هم یکی از مطالب ساده در تغذیه است که فواید بسیار خوبی دارد.
عسل، جویدن کندر، روغن زیتون، کشمش، شانه زدن، سیب، پیاز، خرمای برنی، زن زیبا (همسر)، زن خوش اخلاق(همسر)، سرمه، داروی شافیه، آب باران، و طریفل زرد هم بلغم را برطرف می کنند که هر کدام روایات مخصوص به خود را دارد.
این موارد زیاد در درمان بلغم نشان از این دارد، همان گونه که تذکر داده شد و روایات هم اشاره دارند، کنترل بلغم مقداری مشکل است به همین خاطر تدابیر آن فراوان هستند.
پایگاه جامع طب اسلامی
