با مرور آن چه در این رساله گذشت، نتایجی به دست آمد که به اختصار طی نکاتی عرضه می گردد:
1. روایات تفسیری امامان (علیه السلام) بدون هیچ تردیدی از منابع مهم برای تبیین، تفسیر و شناخت قرآن محسوب می گردند و هرگز به بهانه وجود و حتی کثرت احادیث جعلی و موضوعه در این باب نمی توان از کنار همه این روایات گذشت و آنان را کنار گذارد.
2. این دسته روایات در صورتی که سایر شرایط حجیت را دارا باشند همانند سایر احادیث از اعتبار و ارزش برخوردار بوده و از جهت حجیت فرقی میان آنان و روایات سایر ابواب نیست.
3. مهم ترین دلیل حجیت خبر واحد سیره و بنای عقلا می باشد؛ بر اساس آن فرقی میان احادیث تفسیری و غیر آنها وجود ندارد.
4. بر اساس حدیث شریف ثقلین و سایر روایاتی که معصومان (علیه السلام) را به عنوان مراجع مسلم برای فهم و دریافت آیات قرآنی معرفی کرده اند، مراجعه به این بزرگواران از مطمئن ترین راه ها برای فهم قرآن محسوب شده و هیچ چیز نمی تواند ما را از مراجعه به آنان بی نیاز گرداند.
5. اصل حجیت داشتن و ارزش مند بودن سنت معصومان (علیه السلام) مورد پذیرش همه دانشمندان اسلامی بوده و به اصطلاح در مرجعیت علمی و حجیت گفتار آنان در این باب اختلافی نیست، و نزاع و اختلاف در حقیقت بر سر آن است که همان گونه که به وسیله حدیث متواتر و یا خبر محفوف به قرائن سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) برای ما اثبات می شود آیه به وسیله خبر واحد غیر محفوف به قرائن نیز ما را توان رسیدن به سیره و سنت معصومان (علیه السلام) وجود دارد یا خیر؟
6. هنگام بررسی روایات تفسیری جهت اطمینان از صحت و اعتبار و یا عدم اعتبار آنها صرفاً توجه به سند و بررسی کافی نیست و باید علاوه بر سند، از جهت متن نیز این گونه احادیث مورد پژوهش قرار گیرند؛ در بسیاری از موارد صرفاً یا بررسی سند نمی توان به نتیجه مطلوب رسید، چرا که در همه جا نشاید که ضعف سند روایت را دلیل بر ضعف متن آن دانست. همان گونه که در همه جا نمی توان قوت سند را نیز دلیل قوت متن قلمداد کرد، پس تنها به دنبال یک بررسی جامع و همه جانبه است که می توان حدیثی را از این دسته کنار زد و یا از آن بهره گرفت.
7. احادیث تفسیری در عرصه های مختلف معارف دینی کارگشا بوده و به وسیله آنها می توان در بسیاری از مباحث مربوطه به نتیجه رسید.
8. به کمک احادیث مربوط به قرآن این نکته قابل اثبات است که چینش آیات قرآن بر اساس وحی و دستور الهی صورت گرفته و به اصطلاح توفیقی است و نه اجتهادی.
9. به کمک بخشی از روایات مربوطه که روایات جری و تطبیق و اسباب النزول را شامل می شوند این نتیجه اثبات می گردد که اولاً مفاهیم و پیام های قرآن جاودانه و همیشگی است و ثانیاً، شمول و گستره فراوانی دارند.
10. تنها راه شناسایی مبهمات قرآن و زدودن اجمال و ابهام از چهره آنان مراجعه به نقل و به خصوص روایات می باشد.
11. یکی از مهم ترین کاربردهای روایات تفسیری استخراج شیوه های درست تفسیر قرآن از دیدگاه معصومان (علیه السلام) است.
12. از جمله موارد کاربرد روایات تفسیری رسیدن به توضیح و تفسیری درست از برخی واژه های قرآنی است.
13. منافاتی میان عربی مبین بودن قرآن و لزوم مراجعه به دانایان و دانشمندان آگاه به زوایای مختلف این کتاب وجود ندارد.

نوشتن دیدگاه