فاطمه بنت الحسن بزرگ بانوى جهان اسلام ، يكى از درس آموزان و تربيت يافتگان مكتب امام مجتبى عليه السلام مى باشد. اين بانوى بزرگ در ميان دختران امام حسن عليه السلام از امتيازات ويژه اى برخوردار است . جناب فاطمه بنت الحسن دختر امام مجتبى ، همسر امام سجاد و مادر امام باقر عليه السلام است .
شرافت ، كرامت ، عفت و حياء از صفات برجسته اين شخصيت جليل القدر خاندان نبوى است . القابى همچون فاضله ، عالمه ، صالحه ، صديقه و عفيفه از ويژگى هاى اين دختر امامت مى باشد. اين عزيزترين بانوى خاندان بنى هاشم و اسوه زنان ايثارگر و فداكار، همسر، پدر، فرزند و بالاخره برادران خويش را تقديم نموده و به عنوان دختر، همسر، مادر و خواهر شهيد به شمار مى آيد.
حضرت صادق عليه السلام روزى از بزرگوارى و صداقت جده اش فاطمه بنت الحسن ياد كرده و فرمود: كانت صديقه لم يدرك فى آل الحسن مثلها (197)؛ جده ام صديقه و نيك رفتار بود و در خاندان حسن عليه السلام زنى به درجه و مرتبه او نرسيد.
امام باقر عليه السلام در مورد كرامت و فضيلت مادرش فاطمه بنت الحسن مى گويد: مادرم كنار ديوارى نشسته بود، ناگاه ديوار شكافت برداشت و صداى مهيبى به گوش رسيد، آن بانوى مجلله به ديوار اشاره كرد و فرمود:
قسم به حق مصطفى ، فرو دنيا؛ خداوند به تو اجازه فرو افتادن نمى دهد.
پس ديوار در ميان زمين و هوا معلق ماند، تا آن كه مادرم از آن جا بگذشت و آن گاه ديوار فرو ريخت . پدرم امام زين العابدين عليه السلام صد دينار به خاطر رفع خطر صدقه داد (198).
يكى از مهم ترين وقايع زندگى اين بانوى عصمت ، حضور در واقعه غم انگيز و افتخارآفرين عاشورا است . فاطمه بنت الحسن همانند عمه اش زينب ، از پيام آوران حادثه خونين كربلا محسوب مى شود و در جاودانگى حماسه عاشورا به همراه ساير اسراى كربلا به ويژه همسر بزرگوارش امام سجاد عليه السلام و فرزندش امام باقر عليه السلام مسووليت خويش را به خوبى ايفا كرده است .

 -  پاورقی -

 197- بحارالانوار، ج 46، ص 215.
198- اصول كافى ، ج 1، ص 536.