يكى از مهم ترين علت هاى تزلزل و در نتيجه از هم فروپاشيدن خانواده ها، بى اعتنايى زوجين به حقوق همديگر مى باشد. اگر آنان حقوق متقابل را مراعات نكنند و به يكديگر احترام متقابل نداشته باشند، در اثر اين بى توجهى اعتماد و اطمينان از آنان نسبت به يكديگر سلب خواهد شد.
بديهى است فرزندانى كه در چنين فضاى بى اعتمادى رشد كنند، به حقوق ديگران از جمله پدر و مادر خويش بى اعتنا خواهند بود.
پدر و مادرى كه خودشان را اصلاح نكرده باشند و در ميان خود اصل تفاهم و توافق را مد نظر قرار ندهند، همديگر را تحمل نكنند و از لغزش ها و خطاهاى عادى زندگى در رفتار يكديگر اغماض و چشم پوشى ننمايند، بى ترديد آنان از اصول و اهداف تربيتى ازدواج بى اطلاع هستند. چنين افرادى چگونه انتظار دارند كه در خانواده خويش كودكى تربيت يافته و آراسته به كمالات و مقامات عالى انسانى به جامعه تحويل دهند. براى همين يكى از موارد زمينه هاى تربيت را مى توان در احترام به همسر و رعايت حقوق وى دانست . هنگامى كه از امام حسن عليه السلام سوال شد، انسان هاى لئيم و پست چه كسانى هستند؟ امام فرمود:
احراز المرء نفسه و اسلامه عرسه ؛ (40) انسان پست و لئيم كسى است كه به فكر خود بوده و به همسر خود بى اعتنا باشد و او را به حال خود رها كند.
بلى اگر انسان همسر خويش را گرامى بدارد و او را به عنوان امانت الهى بنگرد و با رعايت حقوق همسر خويش زمينه آرامش و امنيت فكرى و روحى را در منزل به وجود آورد، همسر او مى تواند با نيروى كامل و افكارى سالم و روحيه اى پر نشاط به وظيفه خطير مادرى و تربيت فرزندانى وارسته اقدام نمايد. نتيجه اين رفتار در مرحله اول عايد والدين و جامعه بوده و زمينه پرورش و رشد نسلى پاك ، ستوده خصال و ايده آل فراهم خواهد آمد.
چنان كه اميرمومنان عليه السلام خطاب به مديران خانواده ها فرمود:
همسرانتان در نزد شما امانت خداوند هستند، آنان را ناراحت نكنيد و به كارهاى سخت و دشوار وادار ننماييد. (41)
آرى مادر امانت حق تعالى است و در دامن خويش امانتى بس ارزشمند مى پرورد، پدر به عنوان مدير خانواده بايد زمينه اين امانتدارى را فراهم نمايد. در سيره عملى امام مجتبى عليه السلام احترام به همسر و رعايت حقوق او كاملا مشهود است .
بر اين اساس پدر خانواده مى تواند، با خوشرفتارى و ارتباط كلامى با بار مثبت و عاطفى و رعايت حال همسر خويش از مشكلات روحى و آلام روانى وى كاسته و زمينه تربيت صحيح كودكان را فراهم آورد.

- پاورقی -

 40- تحف العقول ، ص 226.
41- امانتدارى در سيره معصومين ، ص 7.