پاسخ دادن به احسان ديگران، نشانه ادب و بزرگى آدمى است، ولى شيوه پاسخ گويى به توان آدمى بستگى دارد. اگر كسى مى تواند، به هداياى مالى مردم پاسخ مالى بدهد، نبايد از آن دريغ ورزد. اگر هم توانايى اين كار را نداشت، بايد قدردانى و سپاس گزارى خود را حتى با زبان و سخن ابراز كند. چنين پاسخى بازتاب هاى خوبى هم براى خود فرد و هم براى هديه دهنده در پى دارد. سپاس گزار با اين كار، احساس سبكى و آرامش مى كند و احسان كننده نيز به كار خير تشويق مى شود. به طور كلى، بايد دانست كسى كه از خوبى هاى ديگران سپاس گزارى نكند، در مقابل نعمت هاى بى شمار الهى نيز زبان به قدردانى نمى گشايد. پيامبر اعظم(صلى الله عليه وآله) در اين باره دستورالعمل ويژه اى صادر كرده است:

مَنْ اَتَى اِلَيْكُمْ مَعْرُوفاً فَكافُوهُ، فَاِنْ لَمْ تَجِدُوا فَأَثْنُوهُ فَاِنَّ الثَّناءَ جَزَاءٌ.(80)

كسى كه به شما احسان كرد، آن را جبران كنيد و اگر نتوانستيد، تشكر كنيد; زيرا سپاس گزارى، پاداش و جبران به شمار مى آيد.

- پى‏نوشت‏ها -

(80) - تحف العقول، ص 49.