ریشه عاشورا در زیارت عاشورا

(زمان خواندن: 4 - 8 دقیقه)

کتاب پر شاخ و برگ تاریخ را که ورق می زنیم، حوادث فراوانی را در پیش روی خود می بینیم که گاه بسیار ساده و بی پیرایه و گاه بسیار پیچیده و همراه با انبوهی از حاشیه ها است. تورقی گذرا در این کتاب پرماجرا به ما می فهماند که رمز گشایی از بسیاری از حوادث تاریخی آسان است و دقت فراوانی نمی خواهد. اما در مقابل، برخی از حوادث، چنان غیر قابل انتظار و باور نکردنی هستند که همچون یک کلاف سر در گم به نظر می رسند و گویا اصلا نمی توان مورد تحلیل و واکاوی قرارشان داد.
شاید در طول تاریخ جریانی غیر منتظره تر از این ورق تاریخ نباشد که پیروان پیامبری، نواده او را به طرز فجیعی به شهادت برسانند و بر این کشتار بی رحمانه ببالند. هنوز پنجاه و یکمین سالگرد عروج پیامبر اسلام نرسیده است که مسلمانان با دستان خود به جان زینت دوش پیامبرشان افتادند و او را بین دو نهر آب آن هم با لبان خشکیده به شهادت رساندند. عجیب تر آنکه آنها حتی به زنان و کودکان منتسب به پیامبرشان نیز رحم نکردند و آنان را با بی رحمی تمام به اسارت بردند.
حقیقتا شگفتی های این ورق کوتاه تاریخ چنان فراوان است که پس از گذر هزار و سیصد و اندی سال هم انسان های زیادی را مبهوت خود کرده است. اما برای رمز گشایی از این معمای تاریخی چه باید کرد؟
نسخه رمز گشا
اگرچه بسیاری از منابع اسلامی از قرآن گرفته تا احادیث پیامبر صلّی الله علیه و آله و دیگر معصومان علیهم السلام، ریشه های چنین جریانی را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بیان کرده اند اما سندی که به انبوهی از این ریشه ها به صورت یکجا و موجز اشاره کرده باشد، بسیار کارگشا خواهد بود.
امام باقر علیه السلام نسخه ای رمز گشا برای ورق شگفت آور کربلا ارائه کرده است تا آیندگان در تحلیل چنین جریانی وانمانند و بتوانند از این ورق پراهمیت تاریخی عبرت های فراوانی کسب کنند. این سند گرانقیمت که در قالب زیارت سالار شهیدان است به نام همان روز پرماجرا ثبت گردیده است. آری، همان «زیارت عاشورا»یی که امروز بازار گرمی دارد و بر سر زبانها جاری است، نسخه ای رمز گشا از حادثه کربلا است.
گروه های دخیل در جنایت عاشورا
برای بازگشایی یک کلاف سردرگم باید نخ ها را دنبال کرد و ریشه ها را یافت و با هر نخی متناسب با سر سلسله اش برخوردی متناسب داشت. زیارت عاشورا کلاف سر در گم این حادثه را تحلیل کرده است و با نشان دادن نخ های رنگ وارنگ و ریز و درشتی که به نوعی در این حادثه موثر بوده اند، این گره کور را باز کرده است.
جالب اینجا است که این سند بزرگ با اینکه از سرنخها و سرسلسله ها آغاز کرده, پیروان و پس مانده ها را هم از قلم نیانداخته است. سرنخهایی که پنجاه سال پیش از حادثه عاشورا شکل گرفته اند و پس مانده هایی که سالها شیوه گذشتگان خود را ادامه دادند و می دهند.
اما گروه های دخیل در این حادثه را می توان اینگونه تقسیم بندی کرد:
الف ـ بستر سازان:
از سالی که پیامبر خدا به آسمان پرکشید تا روزی که حسینش به دیدار او شتافت، کمتر از پنجاه و یک سال گذشت. بستر این جنایت هولناک در این سالهای پر ماجرا رقم خورده است و بستر سازان، اعتقادات، گرایشات و تعلقات مردم را برای این جنایت هولناک آماده سازی کرده اند. نخستین گروه بستر ساز, همان بنیانگذاران ظلم به اهل بیت اند که کار خود را از سقیفه بنی ساعده آغاز کردند و تصمیم به خلافتی غاصبانه گرفتند. در زیارت عاشورا می خوانیم:
فَلَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیْكُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ. نفرین خدا بر گروهی باد که شالوده ستم بر شما اهل بیت را بنا نهادند.
البته سردمداران بنی امیه هم در بستر سازی این جنایت، کم نگذاشتند.
شاید در طول تاریخ جریانی غیر منتظره تر از این ورق تاریخ نباشد که پیروان پیامبری، نواده او را به طرز فجیعی به شهادت برسانند و بر این کشتار بی رحمانه ببالند. هنوز پنجاه و یکمین سالگرد عروج پیامبر اسلام نرسیده است که مسلمانان با دستان خود به جان زینت دوش پیامبرشان افتادند و او را بین دو نهر آب آن هم با لبان خشکیده به شهادت رساندند. عجیب تر آنکه آنها حتی به زنان و کودکان منتسب به پیامبرشان نیز رحم نکردند و آنان را با بی رحمی تمام به اسارت بردند
ب ـ حادثه سازان
آنان که در آن روزگار، دخیل در این جنایت بودند، تنها به قاتلان و جنگاوران حادثه خلاصه نمی شوند. بلکه باید توجه داشت که عوامل و گروه های فراوانی در پشت این صحنه جگرسوز فعالیت تاثیرگذاری داشته اند. به طوری که می توان ادعا کرد که اگر برخی از آنان نبودند و اینچنین عمل نمی کردند، ممکن بود ورق برگردد و تاریخ به گونه دیگری روایت شود. این گروه ها عبارتند از:
1ـ قاتلان
جنایت این گروه از روز روشن تر است و از بدیهی ترین مسایل واضح تر. در زیارت عاشورا می خوانیم:
وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكُمْ. وَ بِالْبَرَاءَةِ مِمَّنْ قَاتَلَكَ
2ـ عاملان جنگ افروزی
اگرچه دست برخی از جنگ افروزان سپاه دشمن به خون پاکان روزگارشان آغشته نشد اما برچسب دشمنی با اهل بیت و جنگ با آنان بر پیشانیشان ثبت گردید. زده شد. مسلما آنان که برای جنگ با پسر پیامبر آمده بودند، از جمله برپا کنندگان آتش فتنه بوده اند. در زیارت عاشورا نفرت خود را نسبت به دشمنان و آتش افروزان این جنگ نابرابر اینچنین ابراز می داریم: وَ بِالْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِكُمْ وَ النَّاصِبِینَ لَكُمُ الْحَرْبَ.
3ـ تدارکات جبهه جنگ
هر جبهه ای بدون عوامل تدارکات فلج خواهد بود و کارایی خود را از دست خواهد داد. به نظر شما آنان که محیط را همه جوره برای این جنگ نکبت بار فراهم کردند و لشکریان را مجهز نمودند، شریک در این جنایت نیستند. در زیارت عاشورا می خوانیم:
وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً أَسْرَجَتْ وَ أَلْجَمَتْ وَ تَنَقَّبَتْ وَ تَهَیَّأَتْ لِقِتَالِكَ.
نفرین خدا بر مردمی که اسبها را زین کردند و دهانه زدند و آنان را آماده کشتار تو کردند. 
امام باقر علیه السلام نسخه ای رمز گشا برای ورق شگفت آور کربلا ارائه کرده است تا آیندگان در تحلیل چنین جریانی وانمانند و بتوانند از این ورق پراهمیت تاریخی عبرت های فراوانی کسب کنند. این سند گرانقیمت که در قالب زیارت سالار شهیدان است به نام همان روز پرماجرا ثبت گردیده است. آری، همان «زیارت عاشورا»یی که امروز بازار گرمی دارد و بر سر زبانها جاری است، نسخه ای رمز گشا از حادثه کربلا است
4ـ عوامل پشت جبهه
هیچ جبهه ای بدون پشتیبانی اقتصادی شکل نخواهد گرفت و پیش نخواهد رفت. ثروتمندانی که سپاه کفر را مجهز کردند و مهیای جنگ با عزیز زهرا نمودند، اگر نفرت انگیزتر از دیگر دست اندرکاران این جنایت هولناک نباشند کمتر از آنان هم نیستند. چراکه اگر حمایت مالی و نظامی آنان نبود جبهه ای با این عظمت هم شکل نمی گرفت. در زیارت عاشورا می خوانیم:
«وَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدِینَ لَهُمْ بِالتَّمْكِینِ مِنْ قِتَالِكُمْ»
نفرین خدا بر آنان که ابزار و وسایل و امکانات را برای جنگ با شما آماده ساختند. 5ـ همراهان و همفکران
سیاهی لشکرها اگرچه در نگاه اول در جبهه جنگ، کار خاصی انجام نمی دهند و کارایی ویژه ای هم ندارند، اما باید آنها را در عملیات صورت گرفته دخیل دانست. چرا که حضورشان بر ابهت سپاه می افزاید و روحیه جلوداران را هم بالا می برد. به همین جهت است که ما پس از نفرین جنگ افروزان صحنه نبرد، همراهان و سیاهی لشکران را هم نفرین می کنیم:
اللَّهُمَّ الْعَنِ الْعِصَابَةَ الَّتِی جَاهَدَتِ الْحُسَیْنَ وَ شَایَعَتْ ...
6ـ بیعت کنندگان
رضایت عمومی جامعه نسبت به یک گناه، روند شکل گیری آن را پیش می اندازد و زودتر به سرانجام خواهد کشاند. بنابراین آنان که به شکل گیری یک جنایت رضایت می دهند و حتی با سکوت خود صحه بر عملکرد جنایتکاران می نهند مسلما در گناه جنایت کاران دخیل اند. به همین خاطر است که ما بیعت کنندگان را نیز در کنار همراهان و جنگ افروزان حادثه عاشورا نفرین می کنیم:
وَ شَایَعَتْ وَ بَایَعَتْ و تابعت عَلَى قَتْلِهِ
ج ـ پیروان ظالمان و ادامه دهندگان مسیر ظلمت
مسلما اگر کسانی نباشند که راه ستمگران را ادامه دهند، آتش ظلم هم خاموش خواهد شد. اما گویا همیشه باید تاریک دلان در صحنه باشند تا مردم قدردان روشن ضمیران شوند. در زیارت عاشورا پس از آنکه به ستمکاران نخستین، نفرین می فرستیم، پیروان آنها را هم بی نصیب نمی گذاریم:
اللَّهُمَّ الْعَنْ أَوَّلَ ظَالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ آخِرَ تَابِعٍ لَهُ عَلَى ذَلِكَ.
------------------ منبع: ------------------
سید مصطفی بهشتی - گروه دین و اندیشه تبیان

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام

loading...
اخبار مؤسسه
فروشگاه
درباره مؤسسه
کلام جاودان - اهل بیت علیهم السلام
آرشیو صوت - ادعیه و زیارات عقائد - تشیع

@sibtayn_fa





مطالب ارسالی به واتس اپ
loading...
آخرین
مولودی
ادعیه ماه رمضان
سخنرانی
تصویر

روزشمارتاریخ اسلام

1 رمضان

مرگ مروان بن حکم در اول رمضان سال ۶۵ هـ .ق. مروان در ۸۱ سالگی در شام به...


ادامه ...

4 رمضان

مرگ زیاد بن ابیه عامل معاویه در بصره در چهارم رمضان سال ۵۳ هـ .ق. زیاد در کوفه...


ادامه ...

6 رمضان

تحمیل ولایت عهدی به حضرت امام رضا علیه السلام توسط مأمون عباسی بعد از آنکه مأمون عباسی با...


ادامه ...

10 رمضان

١ ـ وفات حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) همسر گرامی پیامبر(صلی الله علیه و آله و...


ادامه ...

12 رمضان

برقراری عقد اخوت بین مسلمانان توسط رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که...


ادامه ...

13 رمضان

مرگ حجاج بن یوسف ثقفی،‌ حاکم خونخوار بنی امیه در سیزدهم رمضان سال ۹۵ هـ .ق حاکم خونخوار...


ادامه ...

14 رمضان

شهادت مختار بن ابی عبیده ثقفی در چهاردهم رمضان سال ۶۷ هـ .ق مختار بن ابی عبیده ثقفی...


ادامه ...

15 رمضان

١ ـ ولادت با سعادت سبط اکبر، حضرت امام مجتبی(علیه السلام)٢ ـ حرکت حضرت مسلم بن عقیل...


ادامه ...

16 رمضان

ورود محمد بن ابی بکر به مصر در شانزدهم رمضان سال ۳۷ هـ .ق محمد بن ابی بکر...


ادامه ...

17 رمضان

١ ـ معراج پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)٢...


ادامه ...

19 رمضان

ضربت خوردن امیرمؤمنان حضرت امام علی (علیه السلام) در محراب مسجد کوفه در نوزدهم ماه مبارک رمضان سال...


ادامه ...

20 رمضان

فتح مکه توسط سپاهیان اسلام در روز بیستم رمضان سال هشتم هـ .ق سپاهیان اسلام به فرماندهی رسول...


ادامه ...

21 رمضان

١ ـ شهادت مظلومانه امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام٢ ـ بیعت مردم با امام حسن مجتبی علیه...


ادامه ...

23 رمضان

نزول قرآن کریم در شب بیست و سوم رمضان کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن مجید نازل گردید. برخی چنین...


ادامه ...

29 رمضان

وقوع غزوه حنین در بیست و نهم رمضان سال هشتم هـ .ق غزوه حنین به فرماندهی رسول گرامی...


ادامه ...

30 رمضان

درگذشت ناصر بالله عباسی در سی ام رمضان سال ۶۲۲ هـ .ق احمد بن مستضیء ناصر بالله درگذشت....


ادامه ...
0123456789101112131415

انتشارات مؤسسه جهانی سبطين عليهما السلام
  1. دستاوردهای مؤسسه
  2. سخنرانی
  3. مداحی
  4. کلیپ های تولیدی مؤسسه

سلام ، برای ارسال سؤال خود و یا صحبت با کارشناس سایت بر روی نام کارشناس کلیک و یا برای ارسال ایمیل به نشانی زیر کلیک کنید[email protected]

تماس با ما
Close and go back to page