از جـمـله عـقايد شيعه از روزگاران گذشته تاكنون اين بوده است كه پيكر امام معصوم را جز امام معصوم غسل نمى دهد و جز او بر پيكرش نماز نمى گذارد.
ايـن انـديـشـه تـا آنـجـايـى جـا افـتاده و مشهور بود كه (گروه واقفيه) از اين راه بر درسـتـى شـيـوه خـويـش در عـصـر حـضـرت رضـا عـليـه السـلام اسـتـدلال مى كردند. رهبر اين گروه به هشتمين امام معصوم عليه السلام گفت: (از پدران شـما روايت است كه كار غسل و كفن و نماز امام معصوم را جز امام معصوم انجام نمى دهد، اگر شما امام پس از پدرت حضرت كاظم هستى، چرا بر پيكر او نماز نخواندى؟)
حضرت در پاسخ اين مرد فرمود: (آيا حضرت حسين عليه السلام از نظر شما امام راستين نيست؟)
على بن ابى حمزه بطائنى گفت: (چرا!)
فرمود: (پس چه كسى بر او نماز خواند؟)
پاسخ داد: (حضرت سجاد عليه السلام!)
حـضـرت رضا فرمود: (امام سجاد كجا بود؟ او كه در زندان دژخيم اموى عبيدالله زندانى بود.)
پـاسـخ داد: (آن حـضـرت در پـرتـو اعـجـاز و قـدرت ويژه امامت از زندان خارج شد و به كربلا آمد و پس از انجام امور بى آنكه زندانبانان بدانند، بازگشت.)
حـضـرت رضـا عـليـه السـلام فـرمـود: (اگـر اين كار بر امام سجاد عليه السلام كه آن روزهـا در زندان و اسارت بود ممكن باشد، پس چرا به امام راستين ديگرى كه در زندان و اسـارت هـم نـبـود مـمكن نباشد كه از مدينه به بغداد بشتابد و بر پيكر مطهر پدر نماز بخواند و آنگاه به مدينه بازگردد؟)(1)
اينجا بود كه رهبر گروه واقفيه بى پاسخ ماند.
نگرشى بر اين روايت
اين روايت نياز به اندكى شرح و توضيح دارد:
پـس از شـهـادت حـضـرت كاظم عليه السلام گروهى در امامت رضا عليه السلام ترديد و تـوقـف كـردنـد. از ايـن رو بدانان (واقفيه) گفته شد. اين فرقه، پس از شهادت امام كاظم عليه السلام پديد آمد و پس از اندكى نيز منقرض ‍ گرديد.
به هر حال منظور اين است كه رهبر گروه (على بن ابى حمزه) به حضرت رضا عليه السلام مى گويد: (از امامان اهل بيت عليهم السلام روايت است كه: پيكر امام معصوم را جز امام معصوم غسل نمى دهد و جز او بر آن پيكر مقدس نماز نمى گذارد.)
امـام كـاظم عليه السلام در بغداد و در زندان هارون به شهادت رسيد و فرزندش حضرت رضا عليه السلام در مدينه بود به همين جهت، رهبر گروه مورد اشاره، از حضور حضرت رضا عليه السلام در مراسم غسل و نماز بر پيكر پدرش مى پرسد.
و آن گـرامـى پـاسـخ مـى دهد: (امام سجاد عليه السلام از طريق اعجاز و قدرت والاى امامت بهره گرفت و از زندان به كربلا رفت ....)
حـضرت مى فرمايد: (شما از كجا مى دانيد كه امام پس از حضرت كاظم عليه السلام نيز در پـرتـو اعـجـاز از مـديـنـه بـه بـغـداد نـيـامـده و مـراسـم مـذهـبـى غسل و نماز بر پيكر پدرش را به عهده نگرفته است؟)
و بدينسان رهبر گروه، بى پاسخ مى ماند.
روشـن اسـت كـه مـنـظور از اين روايت، اين است كه اين عقيده و انديشه كه امام معصوم عليه السلام را جز همانند خويش غسل نمى دهد و بر پيكرش نماز نمى گذارد، يك عقيده ديرينه و مـشـهـور در مـيـان شـيعيان است. و حضرت رضا عليه السلام اين عقيده را ساختگى و بى اسـاس اعـلان نـكـرد بـلكـه آن را تـقـريـر فـرمـود و تـقـريـر آن حـضـرت دليل بر صحت اين انديشه است.
بـنـابـراين، ناگزيرم بپذيريم كه پيكر مطهر امام مهدى عليه السلام را پس از پايان زندگى پرافتخارش امام معصوم و مطهرى غسل خواهد داد و بر آن نماز خواهد گذارد.
در بـخـش پـايـانـى، نـمـونه هايى از روايات را خواهيم آورد كه تصريح مى كند كه امام حـسـيـن عـليـه السـلام نـخـسـتين كسى است كه به دنيا رجعت مى كند و همان گرامى است كه غسل بر پيكر امام مهدى عليه السلام را بر عهده مى گيرد و بر پيكر او نماز مى گذارد.
در بخش يازدهم نيز، تحت عنوان: چگونگى بهره ورى از امام غائب عليه السلام روايتى از امام صادق عليه السلام آورديم كه مى فرمايد:
لم تـخـل الارض ـ مـنـذ خـلق الله آدم ـ مـن حـجـة لله فـيها، ظاهر مشهور اءو غائب مستور، و لاتخلوا - الى اءن تقوم الساعة ـ من حجة لله فيها و لو لا ذلك لم يعبدالله.
يـعـنـى: زمين از روزى كه خداوند آدم را آفريد از حجت خدا خالى نمانده است ـ گاه حجت خدا آشكار و شناخته شده بوده است و گاه نهان و پوشيده از نظرها ـ و همانگونه زمين تا روز رستاخيز، خالى از حجت نخواهد ماند اگر جز اين باشد خداى يكتا پرستش نمى شود.
ايـن روايـت خـود از روايـات صـحـيـح و مـتـواتـر اسـت از ايـن رو جـاى ايـن سـؤال اسـت كـه: (پـس از پـايـان عمر امام مهدى عليه السلام امام و حجت كيست؟) و راهى جز پذيرش (رجعت) نمى ماند كه در بخش آينده در اين مورد بحث خواهيم كرد.
------------------------------------------
1-بحارالانوار، ج 48، ص 269.
--------------------------------------
آيت الله سيد محمد كاظم قزوينى