كـسـانـى كه در دوران غيبت طولانى آن حضرت، به ديدارش مفتخر شده اند، بسيارند. بر شـمـردن نام و نشان همه آنان ممكن نيست، همانگونه كه برشمردن نام و نشان همه كسانى را كـه كـتـابهاى حديثى و تاريخى به عنوان ديدار كنندگان آن حضرت آورده اند، در اين فرصت، براى ما مشكل است.
عـلامـه مـجـلسـى رحمة الله در كتاب خويش (1) نام گروهى را كه در غيبت كبرى به ديـدار حـضـرت مـهـدى عـليـه السـلام نـايـل آمده اند، برشمرده است. همانگونه كه مرحوم (نورى) نيز در كتاب خويش (2) داستان يكصد تن از آنان را كه بدين افتخار، نـايل شده اند آورده و آنگاه از اين يكصد داستان، 58 سرگذشت ديدار را برگزيده و در كتاب ديگرش كه (جنة الماءوى) نام دارد، آورده است.
عـلاوه بـر ايـنـها، دانشمندان پيشين و معاصر ما نيز كتابهاى جداگانه اى پيرامون داستان كسانى كه به ديدار آن حضرت مفتخر شده اند، به رشته تحرير در آورده اند.(3)
انـبـوه داستان و سرگذشت كسانى كه در زمان ما به ديدار آن حضرت، مفتخر شده و نام و داسـتـانـشان را محدثان و مؤلفان در كتابهاى خود نياورده اند و از آنجايى كه داستانها، نقش بسيارى در گسترش فكر و فرهنگ و آگاهى بخش ‍ و آموزش دارند ما نيز در اين بخش، از همه نمونه هاى ديدار، ده سرگذشت را برگزيده و به طور فشرده مى آوريم.
لازم بـه يـادآورى اسـت كـه بـسـيـارى از كـسـانـى كـه توفيق، يارشان گشته و به اين افتخار بزرگ نائل آمده اند به دلايلى، از جمله:
پرهيز از شهرت،
مورد اتهام قرار گرفتن،
بخاطر ترس از حكومتها،
يـا مـسـايـلى نـظـيـر ايـنـهـا، كـسى را از راز ديدار خود آگاه نساخته و سكوت را بر بيان داستان ملاقات خويش ترجيح داده اند و كسانى هم كه داستان ديدارشان به ما رسيده اينان نـيـز به يكى از دو دليل، آن را به ديگران نقل كرده يا نوشته اند: يا ضرورت آنان را بـه بـيـان داسـتـان ديـدارشـان مـجبور ساخته است و يا احساس تكليف شرعى، به منظور اثبات حق و استوار ساختن عقيده مردم.
كه ما برخى از نمونه ها را با رعايت اختصار، ترسيم مى نماييم:
------------------------------------------
1-بحارالانوار، ج 52، ص 77 ـ 1.
2-نجم الثاقب، ص 375، چاپ مسجد مقدس جمكران.
3-براى نمونه: 1ـ تبصرة الولى فيمن راءى القائم المهدى، سيدهاشم بحرانى 2ـ تـذكرة الطالب فيمن راءى الامام المهدى الغائب، ميثمى عراقى 3ـ دارالسلام فيمن فاز بـسـلام الامـام، مـرحـوم نـورى 4ـ بـدائع الكـلام فـيـمـن اجـتـمـع بـالامـام، سـيـد جـمـال الديـن مـحمد طباطبايى 5ـ البهجة فيمن فاز بلقاء الحجة، ميرزا محمد نقى الماسى اصفهانى 6ـ العبقرى الحسان، على اكبر نهاوندى.
--------------------------------------
آيت الله سيد محمد كاظم قزوينى