بـى تـرديـد سفيانى وعده داده شده كه روايات موجود در منابع شيعه و سنى بر آن دارد، يـك نـفـر اسـت امـا در بـرخـى از روايـات هـمچون نسخه خطى ابن حماد و غير آن سخن از دو سـفـيانى به ميان آمده است، سفيانى اول و سفيانى دوم و گاهى از بعضى روايات استفاده مـى شـود كـه آنـها سه تن هستند. اما آنكه مورد نكوهش قرار گرفته و دست به شرارت و كـارهـاى آنـچـنـانـى مـى زنـد، هـمـان سـفـيـانـى دوم اسـت، زيـرا سـفـيـانـى اول پس از استيلا بر سرزمين شام و جنگ قرقيسيا، در جنگ عراق در برابر سپاه ايرانيان و يـاران درفـش هـاى سـيـاه شـكـسـت مـى خورد و در اثر زخمى كه بر او وارد مى شود در راه بازگشت به شام به هلاكت مى رسد و سفيانى دوم را جانشين خود قرار مى دهد تا ماءموريت مهم او را ادامه دهد.
چنانچه اين روايات صحيح باشد، سفيانى اول، فرمانرواى نابكارى است كه زمينه ساز سـفيانى اصلى وعده داده شده است، همچنان كه يمنى و خراسانى ها ياران درفش هاى سياه زمينه ساز نهضت حضرت مهدى (عليه السلام) مى باشند. ابن حماد گويد وليد گفت:
((سفيانى روى مى آورد و به جنگ بنى هاشم و هركس از ياوران درفش هاى سه گانه و غير آنان كه با او بستيزد، مى پردازد و بر همه آنها چيره مى شود. آنگاه روانه كوفه مـى شود و بنى هاشم بسوى عراق مهاجرت مى كنند، سپس ‍ سفيانى در بازگشت از كوفه در نزديكى شام به هلاكت مى رسد و مرد ديگرى از فرزندان ابوسفيان را جانشين خود مى سـازد كـه غـلبـه بـا اوسـت و بـر مـردم چـيـره مـى شـود.. و سـفـيانى مورد نظر، همين است))(1)
شبيه اين روايت را در متعدد بودن سفيانى، در صفحات 60 و 74 و غير آن روايت كرده است.
-----------------------
1-نسخه خطى ابن حماد ص 78.
------------------
على كورانى