38   « قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَنْتَهُوا يُغْفَرْ لَهُمْ ما قَدْ سَلَفَ وَإِنْ يَعُودُوا فَقَدْمَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ»
ترجمه :
38. اى رسول اكرم! بفرما از براى كسانى كه كافر شدند: اگر دست از كفر برداشتند و توبه كردند ، آمرزيده مى‏شود گناهان آن‏ها كه در دوره كفر مرتكب شده‏اند، و اگر عود كنند به همان حال زمان كفر، پس به تحقيق گذشت طريقه اولين كه مبتلا به چه عقوباتى شدند.
تفسير :
[ ايمان ، موجب آمرزش همه گناهان ]
«قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا» اگر ما بوديم و همين آيه شريفه به نظر مى‏آمد كه مراد همان كفار قريش باشند بعد از واقعه بدر كه اگر توبه كنند و ايمان آورند خداوند از گناهان و ظلم و اذيت‏هايى كه به رسول و مؤنين كردند، چه در مكه معظمه قبل از هجرت و چه در واقعه بدر از محاربه با رسول خدا و مسلمين صرف نظر مى‏شود و مى‏بخشد و مى‏آمرزد لكن به قرينه آيه بعد جمله: «وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ للّه‏ِِ» به ضميمه اخبار وارده[1] كه تفسير به ظهور حضرت بقيّة اللّه‏ شده
مى‏گوييم كه راجع به جميع كفار است در هر عصر و زمانى.
«إِنْ يَنْتَهُوا» اگر ايمان آورند و از كفر و اعمال دوره كفرشان منتهى شوند و دست بردارند «يُغْفَرْ لَهُمْ ما قَدْ سَلَفَ»، چنانچه پيغمبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «الإسلامُ يجبّ ما قبله»[2].
و لو هفتاد سال در كفر و فسق به سر برده آمرزيده مى‏شود و اهل نجات است.
«وَإِنْ يَعُودُوا» نه مراد عود از اسلام به كفر باشد، بلكه عود در همان اعمال سابقه يعنى به همان كفر و فسق باقى باشند.
«فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ»؛ از زمان نوح و بعد از او كه به چه عقوبت‏ها گرفتار شدند و به چه عذاب‏هاى الهى،  چه به دست مسلمين مقتول و اسير و چه در قيامت به عذاب ابدى.
اشكال:
در اين اعصار مشاهده مى‏كنيم كه كفار نه به عقوبت‏هاى دوره انبياى سلف و نه به قتل و اسيرى به دست مسلمين گرفتار مى‏شوند، بلكه روز به روز بر دولت و قوت و نيروى آن‏ها افزوده مى‏شود.
جواب:
اولاً، چون دوره غيبت است و تكليف جهاد برداشته شده چون مشروط به اذن امام يا نايب خاص اوست، لذا محاربه با آن‏ها جايز نيست مگر به عنوان دفاع و حكم مجتهد جامع الشرايط.
و ثانياً، سنّتِ اولين نه فقط عذاب الهى باشد از غرق و باد و صيحه و صاعقه و امطار حجاره و خسف ،بلكه يكى از سنّت‏ها امهال است، قوم نوح را خداوند نهصد و پنجاه سال مهلت داد و همچنين ساير امم را به مقدار مقدّر مهلت داده.
و ثالثاً، عذاب دنيوى آن‏ها منحصر به مذكورات نيست. مشاهده كنيد كه اين كفار به هم ريخته و از يكديگر كرورها و ميليون‏ها تلفات داده‏اند فقط خداوند اين دسته قليلِ شيعه و مؤنين را با اين ضعفِ قوا در كَنَف خود، حفظ فرموده.
اشكال:
الآن دولت اسرائيلى[3] با مسلمين چندين سال است محاربه مى‏كنند و از آن‏ها تلف كرده.
جواب:
اولاً، اين مسلمين كمتر از كفار نيستند بلكه بسيارى از آن‏ها از نواصب هستند، دين خدا در دست آن‏ها نيست ولو اسم اسلام روى خود گذارده‏اند.  و ثانياً، اين‏ها به دستور اسلام رفتار نمى‏كنند كه شرط جهاد را حضور امام بدانند و بر طبق قوانين جهاد رفتار كنند.  و ثالثاً، بسيار معاصى داريم كه به صريح اخبار بلكه مستفاد از بعض ظواهر قرآن است كه موجب تسلط ظالم مى‏شود و مانع از استجابت دعا[4].
-------------------------------------------------------
[1] .  تفسير عياشى: ج2، ص60، ح48، و مجمع البيان: ج4، ص834.
[2] .  اسلام هر چه را كه قبل از خود بوده بخشيده است. تفسير قمى: ج1، ص417 ؛ عوالى اللآلى: ج2، ص54، ح145؛ بحار الأنوار: ج21، ص114، ح8، و مستدرك الوسائل: ج7، ص448، ح2 .
[3] .  به تعبير ديگر : دولت صهيونيستى .
[4] .  كافى: ج2، ص330 ـ 335.