روش تشخیص زمانهای پنج گانه نماز در قطب
پرسش:
نماز افرادی که زندگی شان در جایی است که خورشید به مدت 24 ساعت طلوع و غروب نمی‌کند چگونه است؟
پاسخ:
1- لازم نیست برای تمام وقایع حدیث و آیه وجود داشته باشد بلکه قواعد کلی که متّخذ از آیات و روایات است قابل تطبیق بر تمام جزئیات خواهد بود و این تطبیق کلی بر جزئی را اصطلاحاً اجتهاد می‌گویند.
2- در مناطق قطبین یعنی از مدار 67 درجه به بالا که بخشی مسکونی و بخشی غیر قابل اسکان است 24 ساعت را مطابق مناطق معتدل تقسیم کرده و بر طبق آن نماز و روزه را بجا آورده و اوقات شبانه روزی را تعیین می‌کنند.
3- در این گونه مناطق حرکت خورشید به دور افق همیشه یک نواخت نیست یعنی در همان بیست و چهار ساعت که یک مرتبه دور افق می‌گردد گاهی اوج می‌گیرد و بالا می‌آید و گاهی پایین می‌آید و در حضیض واقع می‌شود و به این ترتیب گاهی هوا روشن‌تر و گاهی کم نورتر می‌شود این وضع در هر شبانه‌ روز تکرار می‌شود و اگر عکسهایی را که از حرکت آفتاب[i] به دور افق از نقاط بر داشته‌اند را ملاحظه کنید، این موضوع را به خوبی مشاهده خواهید فرمود. ساکنان مناطق قطبی هنگامی که آفتاب در آسمان بالا می‌آید آن را روز می‌خوانند و به کار و زندگی مشغول می‌شوند و هنگامی که آفتاب پایین می‌آید و خورشید به افق نزدیک و کم نور می‌شود شب می‌گویند و استراحت می‌کنند. باید توجه داشت هنگامی که آفتاب در افق آن جا پایین می‌آید در مناطق معتدله‌ای که روی همان نصف النهار قرار دارند (شب حقیقی) وجود دارد روی این حساب تشخیص روز و شب در آن جا آسان می‌شود: اگر شاخصی را روی زمین نصب کنیم هنگامی که سایه آن به حداقل برسد ظهر و هنگامی که به حداکثر رسید نیمه شب خواهد بود و به این ترتیب مشکل به دست آوردن ظهر و نیمه شب حل می‌گردد حال اگر مقدار شب و روز مناطق معتدله را در آن موقع سال بدانیم مثلاً بدانیم که در اول تابستان روزها به طور متوسط چهارده ساعت و شبها ده ساعت است تکلیف نمازهای پنج گانه و روزه کاملاً روشن خواهد گردید
________________________________________
[i]مقصود حرکت زمین به اطراف محور خود است که وضعیت خورشید با آن متفاوت می‌شود یعنی مراد از حرکت آفتاب همان حالت محسوس ما است.
منبع: پایگاه حوزه