و بدان كه علماى سِيَر و مؤلّفين تاريخ مدينه گفته اند كه بيشتر اصحاب رسول خدا(صلى الله عليه وآله)در بقيع مدفون گشته اند. و قاضى عيّاض در مدارك ده هزار گفته، ولكن غالب آن ها قبرشان مخفى است هم عيناً و هم جهتاً و سببش آن است كه در زمان پيش، بنا و كتابت نمى كردند بر سر قبور تا نشانه باشد، به علاوه آن كه تمادِ ] و گذر [ ايام هم موجب انمحا است. بلى كسانى كه از بنى هاشم و غيره مدفن ايشان عيناً يا جهتاً معلوم است قبر جناب ابراهيم است كه مذكور شد.
و ديگر قبر جناب عقيل(رحمه الله) برادر حضرت امير المؤمنين(عليه السلام)است، و در قبّه عقيل است پسر برادرش عبد اللّه بن جعفر(عليه السلام)كه به صفت جود مشهور آفاق است. و بعضى گفته اند كه عقيل در خانه خود مدفون است. و در نزديكى قبر عقيل بقعه اى است منسوب به زن هاى پيغمبر(صلى الله عليه وآله)غير از خديجه كه در مكّه است و غير از ميمونه كه در «سُرَف» است كه موضعى است ما بين مكّه و مدينه. و مالك بن أنس كه يكى از ائمّه مذهب اهل سنّت است نيز در بقعه زوجات رسول(صلى الله عليه وآله)مدفون است، و قبر صفيّه دختر عبد المطّلب عمّه رسول خدا(صلى الله عليه وآله)در طرف چپ آن كسى است كه از بقيع بيرون رود، و قبر جناب اسماعيل فرزند حضرت امام جعفر صادق(عليه السلام)در مشهد بزرگى در طرف غربى قبّه عبّاس، خارج از بقيع است و آن بقعه ركن سور مدينه است از جهت قبله و مشرق، و درش از داخل مدينه مفتوح مى شود و بناى آن بقعه پيش از سور مدينه شده، و ما در سابق در اعمال مسجد كوفه اشاره كرديم به اين كه قبر مقداد نيز در بقيع است نه در شهروان كه فعلاً بين مردم مشهور است. و محتمل است كه قبر شيخ جليل معظّم فاضل مقداد باشد كه يكى از علماى جليل الشّأن شيعه و صاحب مؤلّفات نفيسه است، چنانچه سيّد جليل ماهر آقا سيّد محمّد باقر مؤلّف روضات الجنّات در ترجمه فاضل مقداد(رحمه الله)گفته، و از چيزهايى كه نزد من احتمال قوى دارد آن است كه بقعه واقعه در شهروان كه معروف به مقبره مقداد است، قبر اين مرد جليل الشّأن باشد بنابر آن كه وفاتش در آن جا واقع شده، يا آن كه وصيت كرده باشد كه او را در آن جا دفن كنند به جهت بودن سر راه زوّار عتبات عاليات، والاّ مقداد بن اسود كندى(رحمه الله)كه از بزرگان صحابه است در زمين بقيع مدفون است. و اهل تاريخ گفته اند كه در «جُرف» كه يك فرسخى مدينه است از دنيا رحلت كرد، پس جنازه او را به دوش حمل كردند و در بقيع دفن نمودند، انتهى.
و سيّد جليل قاضى نوراللّه شبسترى(رحمه الله) در مجالس المؤمنين نقل نموده كه جناب مالك اشتر كه در حوالى قُلزم به سبب عسلى كه به زهرآلوده بودند شهيد شد جنازه اش را به مدينه طيّبه نقل كردند و در آن جا دفن نمودند. و نيز فرموده كه حضرت محمّد بن امير المؤمنين(عليه السلام)كه مشهور است به ابن الحنفيّه در سنه هشتاد و سه رحلت نمود و در بقيع مدفون گشت. و در تواريخ مسطور است كه محمّد بن عبد اللّه بن الحسن بن الحسن بن علىّ بن ابى طالب(عليهم السلام)كه در ايّامِ منصور كشته شد، مدفون است در جوف مسجد بزرگى در مدينه كه در شرقى سلع است.
فقير گويد كه: محمّد بن عبد اللّه همان است كه پدرش براى او بيعت گرفت از مردم و از حضرت صادق(عليه السلام)مى خواست بيعت بگيرد. حضرت خبر داد به كشته شدن او، و تمام نشد اين كار براى او، و تفصيل آن را ابو الفرج و شيخ مفيد(رحمه الله)ايراد فرموده اند. و سلع كوهى است معروف، و غير ايشان كه مقام را گنجايش ذكر نيست و موضع دفنشان نيز درست معلوم نيست.