قرآن مجيد در عين اينكه مشتمل بر معارف الهى و اصول ديانت حقّه است حاوى قوانين جامع و عادلانه اى است كه براى تأمين سعادت دنيا و آخرت و تنظيم امور معاش و معاد و تكميل مدارج ترقى و تعالى فرد و اجتماع و تضمين حقوق جميع طبقات و حفظ مساوات حقوقى بين افراد تشريع(33) شده و با اينكه شامل قوانين كشورى ، لشگرى ، سياسى ، قضايى ، جنايى ، جزايى ، اقتصادى ، بازرگانى ، امور معاشرتى ، زناشويى ، خانه دارى ، تربيت اولاد و غير اين هاست ، متضمّن مصالح فرد و اجتماع و موافق فطرت و عقل سليم است و هر چه سطح افكار بشر بالا رود و مراحل علمى بيشترى را طى كند ، حكم و مصالح قوانين قرآن روشن تر و احتياج بشر به اجراى آن ها فزون تر مى گردد . بشر عادى هر چند مراحل دانش را بپيمايد و مكتب ها و استادان حقوق را ديده و كتب و رسايل آن را مطالعه و بررسى كرده باشد ، نمى تواند قوانينى وضع كند كه اولاً ، براى رفع احتياجات جامعه بشر در هر دوره و زمانى صلاحيت داشته ; و ثانياً ، معارض با قوانين ديگر نبوده ; و ثالثاً ، نقض و ايرادى به آن ها وارد نشود(34) تا چه رسد به فردى كه مكتبى نرفته ، مدرّس و معلّمى نديده و درس حقوقى نخوانده باشد . و اين خود دليل قاطعى است بر اينكه قرآن از جانب خداوند منّان بر قلب پيغمبر اسلام(صلى الله عليه وآله) القا شده ; و گرنه چگونه مى تواند بشرى كه درس نخوانده و مدرّس نديده و ميان جامعه اى كه بهره اى از علم و دانش نداشته اند مى زيسته و در مدت بيست و سه سال دعوت خود ، همه اش گرفتار شكنجه و آزار و جنگ و جدال و هزاران گرفتارى هاى ديگر بوده ، چنين قوانينى وضع و تشريع نمايد كه عقول دانشمندان دنيا را متحير سازد و همه سر تعظيم در مقابل آن فرود بياورند .
و حقيقتاً اگر روزى ، جامعه بشر ، عناد و عصبيّت و تقليد و هواپرستى را كنار گذارند و قوانين قرآن را به مورد اجرا نهند آن مدينه فاضله اى كه آرزوى ديرينه فلاسفه و دانشمندان بلكه عموم طبقات بشر بوده ، در خارج تحقّق خواهد يافت و همه بدبختى ها ، گرفتارى ها ، بيچارگى ها ، جنگ ها ، خونريزى ها ، اضطراب و وحشت ها و هزاران مفاسد ديگر از ميان جامعه رخت بربسته ، سعادت ، صميميت ، اتحاد ، يگانگى ، اخوت ، برادرى ، برابرى ، مودّت ، رحم ، عاطفه ; و بالجمله ، همه خوبى ها و محاسن جايگزين آن ها خواهند شد .
ضمناً براى مزيد بصيرت ، خوب است قوانين تورات و انجيل رايج را مطالعه و با قوانين قرآن مقايسه كنيد ـ اگر چه قابل مقايسه نيست ـ تا به تحريف و سستى اين كتاب ها واقف شده و اهمّيت و عظمت احكام قرآن آشكارتر گردد ، و ما در الكلم الطيب مقدارى از آن ها را نقل كرده ، هر كه بخواهد به آنجا مراجعه كند(35) .
__________________________________________________
[33] . تشريع : قانون يا قاعده شرعى وضع كردن . فرهنگ برزگ سخن ، واژه « تشريع » .
[34] .  اين موضوع امروز در نوع ممالك متمدنه متداول است ، دوره به دوره مجالسى تشكيل و نمايندگانى انتخاب و درباره موضوعات مختلفه ، قوانينى وضع مى نمايند ، دوره ديگر به مفاسد و مضارّ آن قانون ، يا نقص آن و يا تعارض آن با قوانين ديگر برخورد نموده آن را نقض و قانون ديگرى وضع مى كنند و چه بسا قانونى را چند مرتبه وضع و نقض و جرح و تعديل مى نمايند (مؤلف) .
[35] .  الكلم الطيب : ص 228 ـ 242 .