هذا يَوْمُ الْفَصْلِ الَّذِى كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ

ترجمه :
21. اين است روز فصل و جدايى و امتياز بين نيك و بدان، روزى كه بوديد شما به آن تكذيب مى‌كرديد[1].
 
تفسير :
]يوم الفصل و جدايى مردم از يكديگر[
(هذا يَوْمُ الْفَصْلِ) چنانچه در بسيار از آيات بيان فرموده، مى‌فرمايد: (إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا وَ الصّابِئِينَ وَ النَّصارى وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا إِنَّ اللهَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّ اللهَ عَلى كُلِّ شَىْءٍ شَهِيدٌ)[2]  و مى‌فرمايد: (إِنَّ رَبَّکَ هُوَيَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فِيما كانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ)[3] ، (لَنْ تَنْفَعَكُمْ أَرْحامُكُمْ وَ لا  أَوْلادُكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ يَفْصِلُ بَيْنَكُمْ وَ اللهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ)[4]  و غير اين‌ها. اين‌ها ازهم جدا مى‌شوند و از يكديگر امتياز پيدا مى‌كنند و هر كس به جزاى خود مى‌رسد، چنانچه مى‌فرمايد: (وَ امْتازُوا الْيَوْمَ أَيُّهَا الْمُجْرِمُونَ)[5]  بلكه اصحاب جنت هم ممتاز مى‌شوند: هر كدام به ميزان درجات ايمان و اعمال صالحه و اخلاق حميده به آن‌ها تفضل مى‌شود و همچنين اصحاب جهنم به مقدار مراتب كفر و شرك و ظلم و معاصى گرفتار عذاب مى‌شوند، بسا بين پدر و پسر، زن و شوهر، برادر و برادر، دوست و دشمن جدايى مى‌افتد و از يكديگر فرار مى‌كنند: (يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ * وَ أُمِّهِ وَ أَبِيهِ * وَ صاحِبَتِهِ وَ بَنِيهِ * لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ يُغْنِيهِ)[6] .
 (الَّذِى كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ) تكذيب بعضى به انكار معاد و بعث و نشور است، چنانچه در آيات قبل بيان شد و تكذيب بعضى با اعتقاد به معاد، باطلِ خود را حق مى‌شمارند و حق را باطل مى‌دانند، خود را اهل نجات و ديگران را اهل عذاب، مثل مذاهب مختلفه و تكذيب بعضى اهميتى نمى‌دهند و چيزى نمى‌گيرند و اعتنا نمى‌كنند.
                                                        *    *    *
[1] .  ترجمه ديگر: اين است همان روز داورى كه آن را تكذيب مى‌كرديد.
[2] .  كسانى كه ايمان آوردند و كسانى كه يهودى شدند و صائبى‌ها و مسيحيان و زرتشتيان وكسانى كه شرك ورزيدند، البته خدا روز قيامت ميانشان داورى خواهد كرد، زيرا خدا برهر چيزى گواه است. سوره حج: آيه 17.
[3] .  در حقيقت پروردگار تو، خود روز قيامت در آنچه با يكديگر درباره آن اختلافمى‌نمودند، ميانشان داورى خواهد كرد. سوره سجده: آيه 25.
[4] .  روز قيامت نه خويشان و نه فرزندانشان هرگز به شما سود نمى‌رسانند. خدا ميانتان فيصلهمى‌دهد و خدا به آنچه انجام مى‌دهيد بيناست. سوره ممتحنة: آيه 3.
[5] .  و اى گناهكاران، امروز از بى‌گناهان جدا شويد. سوره يس: آيه 59.
[6] .  روزى كه آدمى از برادرش، و از مادرش و پدرش، و از همسرش و پسرانش مى‌گريزد. درآن روز، هر كسى از آنان را كارى است كه او را به خود مشغول مى‌سازد. عبس: آيات 34 ـ 37.